کمبود ویتامین بی چه عوارضی دارد؟

حتما بارها نام انواع ویتامین‌های گروه B را شنیده‌اید؛ این  خانواده 8 عضو دارد که هر کدام نقش منحصر به فردی در حفظ سلامت بدن دارند.حال اگر بخواهید بدانید کمبود ویتامین بی چه عوارضی دارد؛ باید بگوئیم عوارض فقر هر کدام از این ویتامین‌ها به یک شکل خود را در بدن نشان می‌دهد. اگرچه برخی مواد غذایی تعدادی از 8 نوع ویتامین بی را دارند اما در مورد برخی از ویتامین‌های خانواده B، فقیر هستند. اگر می‌خواهید درباره عوارض کمبود انواع ویتامین B بدانید در ادامه با آچاره سلامت همراه باشید.

فهرست مطالب

کمبود ویتامین بی در چه کسانی شایع‌تر است؟

مشکل فقر ویتامین B ممکن است در هر کسی ایجاد شود اما در افراد مسن و زنان باردار، به مراتب شایع‌تر است. از طرفی برخی بیماری‌ها باعث می‌شوند که جذب ویتامین بی در بدن کم شود؛ از جمله بیماری کرون، سلیاک، HIV و اعتیاد به مشروبات الکلی.

علائم کمبود ویتامین B در بدن چیست؟

نمی‌توان یک راهنمای کلی برای علائم کمبود تمام ویتامین‌های بی ارائه دارد. فقر هر کدام از این ویتامین‌ها در بدن، سبب علائم و نشانه‌های خاصی می‌شوند؛ از خستگی و گیجی تا کم‌خونی و ضعف سیستم ایمنی. در ادامه به طور اختصاصی درباره علائم کمبود هر یک از ویتامین‌های گروه بی، بیشتر می‌خوانید.

عوارض کمبود ویتامین B12 در بدن

نام دیگر ویتامین B12 کوبالامین است؛ این ویتامین به تنظیم عملکرد سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند و در رشد و تشکیل گلبول‌های قرمز خون نقش دارد. عوارض کمبود ویتامین B12 عبارتند از:

• اختلال در سیستم عصبی
• ایجاد مشکل در سیستم گردش خون
• ابتلا به کم‌خونی مگالوبلاستیک (در این بیماری مغز استخوان گلبول‌های قرمز بزرگی با شکل غیرطبیعی تولید می‌کند این گلبول‌ها نمی‌توانند عملکرد درستی داشته باشند.)
• زوال عقل
• پارانویا
• افسردگی
• تغییر رفتار و خلق و خو

یادتان باشد که اختلالات و آسیب عصبی ناشی از کمبود ویتامین بی، در بسیاری از مواقع جبران‌ناپذیراند و دیگر درمان نمی‌شوند.

علائم خاص فقر کمبود ویتامین B12

• خستگی
• ضعف
• یبوست
• از دست دادن اشتها
• کاهش وزن
• بی حسی و گزگز در دست و پا
• اختلال در تعادل بدن
• گیجی
• ضعف حافظه
• درد دهان یا زبان

جبران کمبود ویتامین B12 با رژیم غذایی

ویتامین B12 بیشتر در گوشت و محصولات لبنی وجود دارد؛ بنابراین افرادی که رژیم گیاه‌خواری دارند در معرض خطر کمبود  ویتامین B12  هستند. برای دریافت ویتامین ب12 از طریق رژیم غذایی باید سعی کنید که این مواد غذایی را در برنامه تغذیه‌ای خود بیشتر بگنجانید.

• جگر گاو
• صدف
• گوشت
• مرغ
• ماهی
• تخم‌مرغ
• شیر
• پنیر
• غلات صبحانه غنی شده

عوارض کمبود ویتامین B6 در بدن

نام دیگر ویتامین B6 پیریدوکسین است؛ این ویتامین به متابولیسم بدن کمک می‌کند؛ در نتیجه اگر میزان ویتامین B6 در بدن کم باشد؛ انرژی مواد غذایی در بدن آزاد نمی‌شوند. همچنین ویتامین ب6 سیستم ایمنی را برای مبارزه با انواع عفونت، تقویت می‌کند. اگرچه هر کسی ممکن است با کمبود ویتامین بی مواجه شود اما زنان باردار و شیرده به این ویتامین نیاز بیشتری دارند. در صورتی‌که ویتامین B6 در بدن کم باشد؛ کم‌خونی و اختلالات پوستی مانند بثورات خارش دار یا ترک‌هایی اطراف دهان ایجاد می‌شود.

نشانه‌های عمومی کمبود ویتامین بی 6

• افسردگی
•  گیجی
• حالت تهوع
• کمخونی
• مستعد شدن به عفونت
• بثورات پوستی یا درماتیت

تامین ویتامین B6 از رژیم غذایی

در صورتی‌که پزشک تشخیص داد که کمبود ویتامین بی 6 دارید؛ می‌توانید با مصرف این مواد غذایی فقر ویتامین B6 را جبران کنید.

• مرغ، ماهی و گوشت
• سیب زمینی و سایر سبزیجات نشاسته‌ای
• تمام میوه‌ها به جز مرکبات

عوارض کمبود ویتامین‌های B1 و B2

نام علمی ویتامین B1، تیامین و ویتامین B2،ریبوفلاوین است. این ویتامین‌ها در تبدبل غذا به انرژی نقش دارند. ویتامین B1 فواید زیادی برای سیستم عصبی دارد و ویتامین B2 به حفظ بینایی کمک می‌کند. با این‌حال در صورتی‌که فرد دچار کمبود ویتامین بی 1 و بی 2 شود؛ علائمی مانند گیجی و ترک در کناره‌های دهان خواهد داشت.

منابع خوراکی ویتامین B1

• غلات کامل، مثلا نان غنی شده یا غلات صبحانه، ماکارونی و برنج
• گوشت
• ماهی
• حبوبات، از جمله لوبیا سیاه و سویا
• آجیل و مغزها

منابع خوراکی ویتامین B2

• تخم مرغ
• جگر
• گوشت
• شیر کم چرب
• سبزیجات سبز تیره، از جمله بروکلی و اسفناج
• غلات و نان غنی شده

عوارض کمبود ویتامین B3

نام علمی ویتامین B3 نیاسین نام دارد؛ این ویتامین که سبب تولید انرژی در بدن می‌شود برای هضم و داشتن اشتهای سالم و همچنین رشد سلولی اهمیت دارد.

علائم کمبود ویتامین B3

کمبود نیاسین  در بدن می‌تواند سبب مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع و گرفتگی شکم شود. کمبود شدید این ویتامین می‌تواند سبب اختلال ذهنی و سردرگمی هم بشود. در صورتی‌که فرد دچار فقر شدید ویتامین بی 3 شود؛ بیماری پلاگر می‌گیرد؛ علائم این بیماری عبارتند از:

• خشن شدن پوست و ایجاد حالت قرمز و قهوه‌ای زیر آفتاب
• تغییر رنگ زبان به قرمز روشن
• استفراغ
• یبوست یا اسهال
• خستگی
• رفتار پرخاشگرانه، پارانوئید یا خودکشی
• توهمات

خوراکی‌های غنی از ویتامین B3

• گوشت: از جمله مرغ، گوشت گاو، و ماهی
• مغز دانه‌ها، آجیل، حبوبات و غلات
• نان و غلات غنی شده

نکته برداری Takeaway

• کمبود ویتامین B12 سبب ایجاد علائم کم‌خونی، خستگی و مشکلات عصبی می‌شود.
• فقر ویتامین B6 در بدن سبب کم‌خونی و اختلالات پوستی مانند بثورات خارش‌دار یا ترک‌هایی اطراف دهان می‌شود.
• کمبود ویتامین B1 و B2 سبب گیجی و ترک‌های کناره دهان می‌شود.
• کمبود ویتامین B3 منجر به یک بیماری پلاگر می‌شود.

در یک کلام؛ علائم کمبود ویتامین بی چیست؟

به طور کلی 8 نوع ویتامین B وجود دارد که هر کدام عملکرد منحصر به فردی در بدن دارند. کمبود هر یک از این ویتامین‌ها علائم مختلفی را ایجاد می‌کنند. مهم‌ترین اثر کمبود انواع ویتامین بی بر سیستم اعصاب و گردش خون است. گاهی مشکلاتی که کمبود ویتامین بی ایجاد می‌کند؛ قابل درمان و بازگشت نیستند؛ به همین دلیل باید برای پیش‌گیری از این مشکلات آزمایش خون بدهید تا سطح انواع ویتامین B در بدن‌تان سنجیده شود. در صورتی‌‌که آزمایش کمبود ویتامین بی را نشان داد؛ می‌توانید با مصرف انواع گوشت، غلات، میوه و سبزی ذخایر انواع ویتامین B را در بدن خود پر کنید.

منبع: healthline