آیا سندروم تخمدان پلی کیستیک و دیابت با هم ارتباطی دارند؟ اگر خانمی هستید که دچار مشکلات ناباروری، بی‌نظمی در قاعدگی، آکنه یا ریزش مو هستید؛ شاید به تخمدان پلی کیستیک مبتلا شده‌اید؛ صرف نظر از روند درمانی که این بیماری باید طی کند؛ بد نیست بدانید که سندروم تخمدان پلی کیستیک، می‌تواند سبب ابتلا به دیابت در زنان شود. خصوصا اگر خانمی استعداد ژنتیکی این بیماری را دارد؛ باید خیلی مراقب وضعیت تخمدان‌های خود باشد. در ادامه با آچاره سلامت همراه باشید تا درباره ارتباط دیابت و تخمدان پلی کیستیک بیشتر بگوئیم.

فهرست مطالب

احتمال ابتلا به دیابت در اثر تخمدان پلی کیستیک

زنانی که دچار سندروم تخمدان پلی کیستیک هستند باید به شدت مراقب سطح قند خون خود باشند. اگرچه تمام زنی که دچار این بیماری هستند؛ دیابت نمی‌گیرند اما اگر خانمی در خانواده خود فردی مبتلا به دیابت دارد؛ مثلا مادر، پدر، خواهر یا برادر، عمه، عمو، دایی، خاله یا پدر بزرگ یا مادربزرگ؛ باید خودش مراقب باشد که علائم دیابت در او بروز نکند. اگرچه درصد شیوع تخمدان پلی کیستیک خیلی حدود 6-12 درصد است اما این اعداد نسبتا کوچک نباید شما را از توجه به بیماری تخمدان پلی کیستیک و عوارض مختلف آن، خصوصا دیابت غافل کند.

شیوع بالای دیابت میان مبتلایان سندروم تخمدان پلی کیستیک

اگر فکر کرده‌اید ابتلا به دیابت فقط مختص سالمندان است؛ سخت در اشتباهید؛ خطر ابتلا به دیابت در زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک بسیار بالاست؛ تا حدی که تحقیقات نشان داده که حدود 50 درصد از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک تا سن 40 سالگی به دیابت نوع 2 مبتلا خواهند شد.

سن ابتلا به دیابت در بیماران تخمدان پلی کیستیک

شاید فکر کنید فقط زن‌های میانسال هستند که تخمدان پلی کیستیک آنها را در خطر دیابت قرار می‌دهد. در حالی‌که بیماری تخمدان پلی کیستیک می‌تواند از سنین بلوغ که دختران تخمک‌گذاری می‌کنند؛ بروز کند و همین نوجوانان حدود 11-12 ساله  تا جوانان 20، 30 ساله را هم در خطر دیابت نوع 1 یا 2 قرار دهد.

مکانیزم ابتلا به دیابت در سندروم تخمدان پلی کیستیک

اگر خانمی دچار سندروم تخمدان پلی کیستیک یا PCOS باشد؛ به احتمال زیاد می‌تواند دچار مشکل مقاومت به انسولین هم باشد. در این شرایط بدن خانم هورمون انسولین را می‌سازد و ترشح می‌کند اما خانم قادر به استفاده موثر از آن نیست. به همین دلیل سطح قند خون او کنترل نمی‌شود و دیابت نوع 2 می‌گیرد.

پیش‌گیری از دیابت در ابتلا به تخمدان پلی کیستیک

در صورتی‌که پزشک تشخیص داده که تخمدان پلی کیستیک دارید باید به طور منظم هر 3-6 ماه یک بار آزمایش خون بدهید تا وضعیت مقاومت به انسولین و هورمون‌های آندروژن در خون شما اندازه‌گیری شوند. این هورمون‌ها روند صحیح تخمک‌گذاری را در بدن خانم با مشکل مواجه می‌کنند و عوارض ناخوشایندی مانند ریزش مو، آکنه، قاعدگی نامنظم، ناباروری و رشد موهای زائد مردانه را در کنار دیابت، پدید می‌آورند.

تشخیص دیابت ناشی از تخمدان پلی کیستیک

صرف نظر از علائم سندروم تخمدان پلی کیستیک، بعد از ابتلا به این بیماری، باید مراقب نشانه‌های دیابت در خود باشید تا در صورت بروز آنها، هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. نشانه‌های بیماری دیابت عبارتند از:

• تشنگی
• خستگی
• تاری دید
• دفع زیاد ادرار
• احساس گرسنگی بیش از حد عادی
• وزن سوزن شدن یا درد در دست‌ها یا پاها
• کبودی و بریدگی‌هایی که به کندی بهبود می‌یابند

عوامل خطر دیابت در بیماران تخمدان پلی کیستیک

هنگامی‌که خانمی دچار سندروم تخمدان پلی کیستیک است و دچار عوارض مختلف آن هم شده، ممکن است خطر دیابت هم در او بسیار بالا باشد. اگر این خانم عوامل خطر زیر را داشته باشد؛ ابتلا به دیابت در او احتمال بیشتری دارد:

• سابقه دیابت بارداری
• ابتلا به پیش‌ دیابت
• داشتن مادر، خواهر یا دیگر بستگان خونی که دیابت دارند.

پیش‌گیری از خطر تخمدان پلی کیستیک در زنان مستعد دیابت

در صورتی‌که شما هم عوامل خطر ژنتیکی و محیطی دیابت را دارید؛ باید مراقب باشید که این عوامل به صورت جدی در الگوی سبک زندگی شما تکرار نشوند؛ مثلا:

• وزن خود را کنترل کنید.
• شیرینی‌جات کمتر بخورید.
• سطح هورمون انسولین و مقاومت به انسولین را مرتب با آزمایش خون اندازه بگیرید.
• الکل مصرف نکنید.

نقش کاهش وزن در پیش‌گیری از دیابت بیماران تخمدان پلی کیستیک

تحقیقات دانشمندان نشان داده است که کم کردن تنها 5 درصد از وزن در بیماران تخمدان پلی کیستیک که وزن بالایی دارند؛ خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را به طور قابل توجهی کم می‌کند. از طرفی اضافه وزن، در این بیماران، تاثیر مستقیمی بر ابتلا به دیابت نوع 2 دارد.

انواع دیابت مرتبط با سندروم تخمدان پلی کیستیک

شاید از خود بپرسید با ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک کدام نوع دیابت، ممکن است بدن را درگیر کند؛ در پاسخ باید بگوئیم که تمامی انواع دیابت می‌توانند به دنبال مشکلات هورمونی تخمدان پلی کیستیک، در بدن ایجاد شوند

• دیابت نوع 2: شایع‌ترین دیابتی است که بیماران تخمدان پلی کیستیک ممکن است، بگیرند.
• دیابت نوع 1: این بیماری می‌تواند خود عامل ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک باشد. دانشمندان گزارش داده‌اند که از هر 4 زن مبتلا به دیابت نوع 1، یک نفر، دچار سندروم تخمدان پلی کیستیک می‌شود.
• دیابت بارداری: زنانی که دچار تخمدان پلی کیستیک هستند و موفق به بارداری شده‌اند؛ با احتمال زیادی ممکن است در حین حاملگی، دچار دیابت بارداری شوند؛ بنابراین باید روش‌های پیش‌گیری از این بیماری را از پزشک متخصص زنان یا پزشک فوق تخصص غدد بخواهند.

در یک کلام؛ مراقبت از خود برای دیابت و تخمدان پلی کیستیک چگونه است؟

در صورتی‌که شما خانمی با شرایط مناسب برای بیماری‌های دیابت و تخمدان پلی کیستیک هستید؛ باید دقت کنید که سبک زندگی سالمی داشته باشید؛ به اندازه کافی فعالیت کنید؛ غذاهای چرب و شیرین نخورید؛ در عوض انواع میوه و سبزی تازه را وارد رژیم غذایی خود کنید. به علاوه با بررسی دقیق وضعیت هورمونی خود، به طور منظم با آزمایش خون، سعی کنید، تعادل هورمونی در بدن‌تان بر هم نخورد. به این منظور می‌توانید از پزشکان مگا اپ سرویس آچاره بخواهید برای شما آزمایش خون بنویسند سبب در همین اپ، درخواست نمونه‌گیری خود در منزل بدهید. یک تکنسین باتجربه به منزل شما می‌آید؛ نمونه خون‌تان را می‌گیرد و به آزمایشگاه می‌برد. بعد از انجام آزمایش‌های لازم بر این نمونه، نتیجه آزمایش به گوشی شما ارسال می‌شود. سپس می‌توانید آن را به طور آنلاین به پزشک فوق تخصص غدد یا زنان نشان دهید تا وضعیت هورمونی شما را تفسیر کند. به این ترتیب با چند ضربه زدن روی گوشی‌تان از خطر دیابت و تخمدان پلی کیستیک در امان خواهید ماند؛ کافی‌ست آچاره را لمس کنید. 

منبع: cdc – webmd