تزریق وریدی چیست؟

محال است که در طول زندگی آمپول تزریق نکرده باشید اما شاید ندانید تزریق وریدی چیست؟ اصلا چرا باید دارو را مستقیما از طریق رگ، وارد بدن کرد؟ اصطلاح تزریق وریدی اگرچه خیلی تخصصی به نظر می‌رسد اما روشی ساده است که در درمانگاه‌ها، توسط پرستاران انجام می‌شود. اگر دوست دارید درباره تزریق دارو به ورید یا رگ، اطلاعات بیشتری داشته باشید؛ بهتر است این صفحه آچاره سلامت را بخوانید؛ سپس اگر پرسشی داشتید با ما درمیان بگذارید.

فهرست مطالب

مفهوم تزریق وریدی چیست؟

علی‌رغم این‌که بیشتر داروها خوراکی یا موضعی هستند؛ داروهای بسیاری را هم باید تزریق کرد؛ آن هم تزریق وریدی. در این روش دریافت دارو، پرستار یا پرشک، دارو را که به صورت محلولی یکنواخت درآمده است را از طریق سوزن، یا لوله‌ای مخصوص، وارد رگ می‌کنند. به این روش تزریق داخل وریدی می‌گویند.

تزریق وریدی به چه درد می‌خورد؟

برخی داروها را حتما باید به طور مستقیم از رگ‌ها به بدن رساند؛ از طرفی ماهیت برخی داروها حساسیت‌زا است؛ یعنی اگر به صورت عضلانی، تزریق شوند؛ ناراحتی، درد یا حساسیت ایجاد می‌کنند.

مطلب پیشنهادی: تزریق ویتامین c وریدی یا عضلانی؟

اصطلاح پزشکی تزریق وریدی چیست؟

اگر در جمع پزشکان باشید؛ هنگام صحبت از تزریق وریدی، ممکن است این، اصطلاحات را هم به کار برند:

• انفوزیون داخل وریدی
• IV

تزریق داخل وریدی با چه وسیله‌ای انجام می‌شود؟

بعد از این‌که متوجه شدیم، تزریق وریدی چیست؛ باید بدانیم که پزشک و پرستار چطور این تزریق را برای ما انجام می‌دهند؟ به طور کلی اساس عملکرد تجهیزات تزریق داخل وریدی، یکسان است. در تمام این روش‌ها، سوزنی مخصوصی وارد رگ می‌شود؛ سپس دارو، از طریق تجهیزات متصل به این سوزن، وارد رگ بیمار می‌شوند.

تجهیزات تزریق داخل وریدی چیست؟

برای تزریق مستقیم به داخل رگ معمولا از این تجهیزات استفاده می‌شود:

• سرنگ
• کاتتر (سوند)
• آنژیوکت
• سرم

کاربرد تجهیزات تزریق وریدی

این‌که کدام تجهیزات تزریقات وریدی برای شما استفاده شود؛ به این عوامل بستگی دارد:

• نوع داروی تجویزی
• سرعت یا مدت نیاز به دارو

لوازم کمکی برای تزریق وریدی چیست؟

هنگامی که پرستار بخواهد تزریق داخل وریدی را انجام دهد؛ به جز دارو و سوزن از این لوازم استفاده می‌کند:

•  تورنیکت: به شناسایی رگ کمک می‌کند.
• داروی بی‌حسی موضعی
• لوله کاتتر: برای باز نگه داشتن ورید (رگ)
• درپوش: پرستار می‌تواند هنگام رسیدن زمان تزریق دارو آن را باز کند و در صورت عدم استفاده، آن را ببندد.
• سرنگ: برای تزریق دارو به داخل کاتتر
• سِرُم
• گاز و بانداژ 

فواید تزریق داخل وریدی چیست؟

هنگامی که دارو به صورت داخل وریدی واردن بدن می‌شود؛ پزشک کنترل دقیقی روی دوز آن دارد؛ مثلا اگر بخواهد هر 8 ساعت، 2 سی‌سی دارو، به بدن شما برسد؛ دقیقا همین 2 سی‌سی وارد رگ و سپس گردش خون می‎‌شود. انواع خوراکی یا موضعی دارو، خطای دریافت دوز زیادی دارند.

1. سرعت انتقال دارو به سیستم داخلی بدن بیمار
2. کنترل سرعت انتشار مداوم و تدریجی دارو
3. محافظت دارو از آنزیم‌های گوارشی

هدف از تزریق داخل وریدی چیست؟

پزشکان از تجویز تزریق وریدی دارو، چند هدف دارند:

1. دارو باید در اسرع وقت، وارد گردش خون شما شود.
2. دوز دارو باید خیلی دقیق باشد.
3. چند دوز دارو را باید به‌طور همزمان دریافت کنید.
4. ماهیت فیزیکی دارو مایع است.
5. دارو در صورت خوراکی بودن، در سیستم گوارشی تحت واکنش آنزیم‌ها، تغییر می‌کند.

موارد تجویز تزریق وریدی چیست؟

تا اینجا متوجه شدیم که تزریق داخل وریدی یعنی چه؟ اما دقت کرده‌اید که در بیشتر مواقع پزشکان برای ما تزریق عضلانی را تجویز می‌کنند؛ پس این نوع تزریق داخل وریدی برای چه بیمارانی است؟ در پاسخ باید بگوییم که تزریق داخل رگ، اصولا برای بیمارانی است که:

1. باید به سرعت دارو را دریافت کنند.
2. باید تدریجا دارو را دریافت کنند.
3. باید مقدار زیادی دارو در بازه زمانی محدودی به بدن برسد.
4. بیمار نمی‌تواند غذا بخورد یا بیاشامد.
5. ترکیب شیمیایی دارو در دستگاه گوارش تغییر می‌کند.

تزریق وریدی برای بیماران بدحال

هنگامی که بیماری باید دوز مشخصی از دارو را فورا دریافت کند؛ پزشک برایش تزریق داخل وریدی را تجویز می‌کند. دیگر موارد تجویز تزریق وریدی برای بیماران، عبارتست از:

• حمله قلبی
• سکته مغزی
• مسمومیت
• ناراحتی و شوک عصبی

تزریق وریدی برای دریافت تدریجی دارو

هنگامی که پزشک تشخیص بدهد که بیمار باید دارو را تدریجا دریافت کند؛ برای او سرم یا آنژیوکت تجویز می‌شود. تزریق وریدی از طریق این تجهیزات، آرام و به تدریج انجام می‌شود.

فایده تزریق وریدی تدریجی

با استفاده از تجهیزات تزریق وریدی آهسته، می‌توان، کنترل خوبی روی سرعت انتشار دارو به رگ داشت.

مزیت تزریق وریدی نسبت به داروی خوراکی

شاید برای‌تان سوال پیش بیاید که بیشتر داروهایی که نیاز به تزریق وریدی دارند؛ انواع خوراکی‌شان هم موجود است؛ پس چرا باید برای تزریق این داروها به درمانگاه مراجعه کنیم؟ در پاسخ باید بگوییم که ماهیت شیمیایی برخی داروها، ایجاب می‎‌کند که حتما از طریق جریان خون وارد بدن شوند؛چراکه اگر آنها را به صورت خوراکی مصرف کنید، آنزیم‌های معده یا کبد آنها را تجزیه می‌کنند. در نتیجه دارو، عملکرد شیمیایی که باید در بدن بگذارد را نخواهد داشت.

از تزریق وریدی نترسید

با توجه به فوایدی که درباره تزریق وریدی گفتیم؛ بهتر است هنگام تجویز دارو توسط پزشک معالج‌تان، با او همکاری داشته باشید. چرا که تزریق داخل وریدی این داروها، بسیار موثرتر از انواع خوراکی آنهاست.

کدام داروها تزریق وریدی دارند؟

حالا که به طور مفصل فهمیدیم، تزریق به صورت وریدی یعنی چه؟ بد نیست یک فهرست از داروهایی که معمولا به بیمار تزریق وریدی می‌شوند را معرفی کنیم:

• داروهای شیمی درمانی:  مثلا دوکسوروبیسین، وین کریستین، سیس پلاتین و پاکلیتاکسل
• آنتی بیوتیک‌ها: مثلا وانکومایسین، مروپنم و جنتامایسین
• داروهای ضد قارچ: مانند میکافونژین و آمفوتریسین
• داروهای مسکن: مانند هیدرومورفون و مورفین
• داروهای فشار خون: مانند دوپامین، اپی نفرین، نوراپی نفرین و دوبوتامین
• داروهای ایمونوگلوبولین (IVIG)

تزریق وریدی خوب است یا بد؟

از آنجا که برای تزریق وریدی از سوزن مخصوص استفاده می‌شود؛ همچنین رگ بیمار در معرض یک جسم خارجی قرار می‌گیرد؛ برخی افراد ممکن است به خطرات این روش بیاندیشند و استرس بگیرند. دارو درمانی با تزریق وریدی خطر عمده‌ای ندارد؛ به عبارتی مزایای این روش، نسبت به خطرات‌اش، به مراتب بیشتر است و نباید نگران باشید.

خطرات تزریق وریدی چیست؟

اگر تزریق وریدی دارو، خطری داشت؛ پزشکان آن را تجویز نمی‌کردند؛ با این‌حال در مواقعی برخی عوارض جانبی خفیف هنگام تزریق دیده می‎‌شود.

• حساسیت 
• ایجاد لخته خون در رگ
• کبودی در محل تزریق
• انتشار دارو به بافت اطرف

چطور از خطرات تزریق وریدی پیش‌گیری کنیم؟

بسیاری از پرستاران، ابتدا تست حساسیت از بیمار می‌گیرند؛ بعد تزریق داخل وریدی را برایش انجام می‌دهند. به علاوه خوب است همیشه در دفترچه همراه، خود سوابق حساسیتی خود را بنویسید تا در شرایط اضطراری، افراد بتوانند، تصمیم درست را برای‌تان بگیرند. در مورد دیگر خطرات تزریق وریدی بهترین پیش‌گیری، مراجعه به پرستاران یا پزشکان با تجربه است.

تزریق وریدی را کجا انجام دهیم؟

برای تزریق وریدی باید به درمانگاه، کلینی یا بیمارستان مراجعه کنید؛ البته می‌توانید از پرستاران باتجربه هم بخواهید که تزریق وریدی را در منزل خودتان برای‌تان انجام دهند.

تزریق وریدی در خانه بهتر است یا درمانگاه؟

تزریق وریدی، روشی ساده است که هم می‌تواند در خانه انجام شود هم در درمانگاه. درباره این‌که این تزریق را کجا انجام دهید و هنگام تزریق به مراقبت خاصی نیاز دارید یا خیر؛ می‌توانید با پزشک معالج‌تان مشورت کنید. نوع و روش تزریق داخل وریدی، به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ دوز دارو و نوع بیماری. برخی داروهای تزریقی خطر لخته شدن و عفونت را بیشتر به همراه دارند؛ بنابراین بهتر است برای تزریق آنها به بیمارستان مراجعه کنید. در صورت موافقت پزشک و خطرناک نبودن شرایط، می‌توانید از پرستاران باتجربه بخواهید که تزریق وریدی داروی‌تان را در خانه برای‌تان انجام دهند.

انجام تزریق وریدی در منزل

اگرچه تزریق انواع داروهای داخل وریدی، در بیمارستان یا درمانگاه به نظر حرفه‌ای تر می‌رسد. با این‌حال، ازدحام بیماران در مراکز درمانی؛ باعث می‌شود؛ بهداشت به درستی رعایت نشود. به همین علت اگر خودتان بیمارید یا عزیزتان؛ بهتر است از خدمات تزریقات در منزل، استفاده کنید؛ در این‌صورت دیگر نیازی نیست در راه بیمارستان در تردد باشید یا روی تخت‌های درمانگاه که ملحفه آلوده دارند دراز بکشید. البته در یک کلام، این خدمات بیشتر ار هرچیز، آسایش را برای بیمار فراهم می‌سازد؛ حتما یک بار امتحانش کنید.

منبع: healthline ،medicalnewstoday ،Wikipedia