تزریق عضلانی چیست؟

حتما تجربه آمپول زدن را داشته‌اید؛ اکثر تزریقاتی که تا حالا انجام داده‌اید؛ عضلانی است اما تا حالا فکر کرده‌اید همین کار ساده که در درمانگاه انجام می‌دهید؛ چه اصولی دارد؟ چرا بعضی‌ها وقتی آمپول‌مان را می‌زنند، دردمان می‌گیرد؟ اصلا چرا برخی آمپول‌ها را باید در عضله باسن تزریق کرد؛ ولی برخی دیگر را در بازو می‌زنند؟ می‌دانید کدام آمپول‌ها حتما باید در عضله بازو، تزریق شوند؟ صبر کنید؛ سوال‌ها زیاد شد. اگر دوست دارید همه‌چیز را درباره تزریق داخل عضله بدانید؛ پیشنهاد می‌کنیم چند دقیقه وقت بگذارید و همراه آچاره سلامت باشید؛ این یک راهنماست برای آن‌که خوب بفهمید؛ تزریق عضلانی چیست؟ دفعه بعد که خواستید، آمپول بزنید؛ این نکات حتما به دردتان می‌خورد.

فهرست مطالب

تزریق داخل عضلانی چیست؟

همان‌‌طور که از اسمش پیداست؛ با تکنیک تزریق عضلانی دارو یا مکمل به عمق عضلات می‌رسد. حالا اینجا یک تصور اشتباه برای عموم ایجاد می‌شود؛ گروهی از افراد فکر می‌کنند که وقتی آمپول در عضله تزریق شود؛ در همان‌جا یک واکنش را ایجاد می‌کند؛ در صورتی‌که تزریق عضلانی برای سرعت بخشیدن ورود ماده مورد نظر، به خون است.

مطلب پیشنهادی: بهترین ناحیه برای تزریق عضلانی کجاست؟

هدف از تزريق عضلاني چيست؟

شاید هنگامی که آمپول می‌زنید؛ از خودتان بپرسید چرا باید آمپول را در عضله تزریق کرد؟ اساس تقسیم‌بندی جای تزریق چیست؟ پاسخ این سوال به ماهیت ماده تزریقی و حجم آن بر می‌گردد. در دنیای پزشکی، هنگامی که دارو را نتوان به صورت موضعی یا خوراکی، تجویز کرد؛ باید نوع تزریقی‌اش را به بیمار داد. البته تزریق روش‌های دیگری هم مانند دارد؛ مثلا تزریق زیرجلدی یا تزریق وریدی؛ با این‌حال همیشه نمی‌توان تمام داروهای تزریقی را هم به صورت وریدی یا زیرجلدی، برای بیمار تجویز کرد.

مزایای تزریق عضلانی چیست؟

در تزریق وریدی، دارو درست در رگ تزریق می‌شود اما برای تزریق زیرجلدی باید دارو را به بافت چربی زیر پوست، تزریق کرد. البته این دو روش همیشه امکان‌پذیر نیست؛ مثلا:

• تحریک رگ‌ها: گاهی ماهیت شیمیایی دارو به گونه‌است که رگ‌ها را تحریک می‌کند.
• نامناسب بودن رگ: در مواقعی بیمار رگ‌های آسیب‌‌دیده یا شلی دارد؛ ممکن است در اثر تزریقات وریدی متوالی، رگ مناسب برای تزریق داخل وریدی نداشته باشد؛ بنابراین باید از روش‌های جایگزین برای او استفاده کرد.
• جذب کند در تزریق زیرجلدی:  اگر قرار باشد آمپول در رگ تزریق نشود؛ باید بگوییم که تزریق زیرجلدی به دلیل آهستگی انتشار به داخل رگ، در فوریت‌های پزشکی، توصیه نمی‌شود.

چرا جذب در تزریق عضلانی از تزریق زیرجلدی سریع‌تر است؟

همان‌طور که اشاره کردیم؛ تزریق عضلانی از تزریق زیرجلدی سریع‌تر است. بافت عضله و بافت چربی‌ تفاوت‌های زیادی با هم دارند؛ مهم‌ترین تفاوت این 2 نوع تزریق عبارتست از:

1. مقدار خون بافت: یکی از مهم‌ترین تفاوت‌‌های آنها وجود مقدار خون بیشتر در بافت عضلانی است؛ بنابراین با ورود ماده مکمل یا دارو از طریق تزریق، این مواد، خیلی سریع‌تر به خون منتشر می‌‎شوند.
2. ماندن دارو در بافت: بافت عضلانی در مقایسه با بافت زیرجلدی، قادر است مقدار داروی بیشتری را در خود نگاه دارد.

لیست آمپول های عضلانی

حتما تزریق دردناک پنی سیلین در دوران کودکی را یادتان می‌آید؛ داروهای بسیاری را باید از طریق عضله به خون رساند؛ از جمله:

• آنتی بیوتیک‌ها
• واکسن‌ها: کرونا، آنفلوانزا
• ویتامین‌ها: B12، نوروربیون و ویتامین C
• هورمون‌های ضد بارداری
• آمپول‌های ضد آلرژی
• داروهای خاص: مثلا داروهای آرتریت روماتوئید، MS
• داروهای روانی

چه آمپولی را باید کجا زد؟

بسته به این‌که هدف از مصرف دارو چیست و چه دوزی از آن برای بیمار تجویز شده است؛ محل تزریق متفاوت است.

• تزریق به بازو: عضله بازو، کوچک است؛ بنابراین حجم داروی تزریقی به آن، باید محدود باشد. معمولا تزریق در بازو نباید در هر نوبت بیشتر از 1 میلی‌لیتر باشد.
• تزریق به ران: داروهایی که درد شدیدی ایجاد می‌کنند را به پا می‌زنند تا فرد هنگام کار با دستش یا نشستن، دچار مشکل نشود.
• تزریق به باسن: معمولا داروهایی که قوی هستند و مقداز زیادی دارند را به باسن، تزریق می‌کنند.

نکات مهم در تزریق عضلانی

شاید تزریقات به نظر ما آسان برسد اما دانش و مهارت زیادی نیاز دارد. افرادی که تزریقات را برای بیماران انجام می‌دهند؛ ماه‌ها و سال‌ها تمرین کرده‌اند. دز تزریق هر نوع دارو یا مکمل به عضله باید به این نکات مهم توجه کرد:

1. اندازه سوزن مناسب برای تزریق
2. انتخاب سرنگ مناسب برای تزریق
3. ناحیه مناسب برای تزریق داروی تجویزی
4. سن بیمار
5. جثه بیمار

سوزن سرنگ برای تزریق عضلانی

سوزنی که در تزریق عضلانی به کار می‌رود باید به اندازه‌ای کافی بلند باشد اما نباید به اعصاب و رگ‌های خونی زیر عضلات آسیب بزند.

اندازه سورن چقدر است؟

برای تزریق عضلانی بزرگسالان معمولا از سوزن‌هایی با بلندی 2/5 تا 4 سانتی‌متر استفاده می‌شود. ضخامت سوزن هم معمولا بین 22-25 گِیج (gauge) است.

قفل هوا در تزریق عضلانی چیست؟

یکی از مشکلات تزریق عضلانی برای بیماران درد ناشی از ورود سوزن و دارو به بدن است. در روش قفل هوا، تکنسین تزریقات یا پرستار، با ایجاد حباب بسیار ریزی در حد 0/1 میلی‌لیتر در سرنگ، نمی‌گذارد دارو به عقب بازگشت کند؛ به عبارتی این حباب هوا با فشاری که ایجاد می‌کند؛ دارو را به جلو می‌راند.

روش قفل هوا در تزریقات عضلانی چه اثراتی دارد؟

این روش برای داروهایی استفاده می‎‌شود که دوز کمی دارند و اگر پرستار آن را با مهارت انجام دهد؛ درد و کبودی بیمار در محل تزریق کاهش می‌یابد. به هیچ عنوان اگر مهارت کافی در روش قفل هوا یا Airliock ندارید؛ آن را روی کسی امتحان نکنید.

الزام تزریق عضلانی چیست؟

برای تزریق عضلانی باید تمام نکات بهداشتی را رعایت کنید؛ همچنین دقیقا مطابق تکنیک‌ها پیش بروید که بیمار، اصلا اذیت نشود. اگرچه هنگام تزریق عضلانی، رگ باز نمی‌شود و احتمال عفونت کمتر است اما این موارد بهداشتی از الزامات تزریق عضلانی هستند.

1. اگر سابقه درد شدید بعد از تزریق دارید؛ حتما قبل از اینکه پرستار محل تزریق را با پد الکلی تمیز کند؛ ناحیه را با یخ یا کرم بی‌حس‌کننده، آماده سازید.
2. پرستار باید اجازه دهد الکل محل مورد نظر تزریق کاملا خشک شود. در غیر این صورت ممکن است، در محل تزریق احساس سوزش کنید.
3. قبل از کشیدن دارو به داخل سرنگ، ویال دارو را باید با مالش بین دستان خود گرم شود.
4. از پرستار باتجربه‌ای که به او اعتماد دارید بخواهید، تزریق عضلانی را برای‌تان انجام دهد. تزریقات داروها یا مکمل‌ها را به هیچ عنوان به افراد بی‌تجربه یا تازه‌کار نسپارید.

تزریق عضلانی آمپول خطری ندارد؟

اگر تزریقات عضلانی توسط تیم پزشکی و پرستاری باتجربه انجام شود،خطری ایجاد نمی‌کند اما برخی از عوارض جانبی خفیف به دنبال تزریق عضلانی گزارش شده است؛ که ظرف نهایتا 48 ساعت از بین می‌روند:

• درد
• قرمزی
• تورم
• گرم
• چرک در محل تزریق

اگر بعد از تزریق عضلانی دچار هر یک از موارد فوق شدید؛ فورا به پزشک یا پرستار خود زنگ بزنید و شرایط‌تان را برایش توضیح دهید.

خودمان می‌توانیم تزریق عضلانی را انجام دهیم؟

برای انواع تزریقات عضلانی، حتما باید آموزش ببینید. یک راهنمای اینترنتی درباره تزریقات؛ هیچگاه شما را در زمینه تزریقات ماهر نمی‌کند. این‌که بخواهید برای صرفه‌جویی یا ماجرایی با جان خودتان یا عزیزتان بازی کنید؛ عواقب بسیاری جبران‌ناپذیری دارد. برای تزریقات انواع دارو و مکمل از پرستاران و تکنسین‌های باتجربه کمک بگیرید.

تزریق عضلانی در درمانگاه یا خانه؟

برای تزریقات عضلانی هم می‌توانید به درمانگاه یا بیمارستان مراجعه کنید؛ هم از خدمات پرستاری در منزل، بهره‌مند شوید. پرستاران یا تکنسین‌هایی که برای تزریقات به منزل می‌آیند، مهارت‌های لازم برای تزریق حرفه‌ای دارو به بیمار را دارند.

مزایای تزریق عضلانی در خانه

اگرچه تزریقات در بیمارستان و درمانگاه به نظر حرفه‌ای‌تر است اما بیماران هنگام تزریقات در این مراکز درمانی، مشکلات زیادی دارند؛ از جمله:

• بهداشت: یکی از مشکلاتی که همیشه بیماران در مورد درمانگاه‌ها اشاره می‌کنند؛ رعایت نکردن بهداشت تخت تزریقات یا حقوق بیمار، هنگام تزریقات است. مسئولان درمان‌گاه برای هر بیمار ملحفه پهن نمی‌کنند. در منزل این مشکل وجود ندارد و فرد می‌تواند با اطمینان از رعایت بهداشت، تزریقات را انجام دهد.
• حریم شخصی: ازدحام بیماران در اتاق انتظار باعث می‌شود؛ بیماران زمان کافی برای آرامش گرفتن بعد از تزریق را نداشته باشند. به محض این‌که تزریقات تمام شد؛ فرد باید بلند شود و از اتاق بیرون برود. گاهی برخی درمانگاه‌ها در اتاق تزریقات را هم نمی‌بندند یا هنوز بیمار از جایش بلند نشده، فرد دیگری وارد اتاق یا پشت پاراوان می‌شود.
• ترافیک شهری: همیشه شرایط این‌طور نیست که یک مطب یا درمانگاه، سر کوچه باشد؛ گاهی برای انجام یک تزریق 30 ثانیه‌ای باید حداقل 2 ساعت زمان برای رفت و پرگشت خود در نظر بگیرید. خصوصا اگر تزریق عضلانی باشد؛ نشستن در ماشین یا پیاده‌روی بعد از انجام تزریق، مشکل است.

تزريق آمپل عضلاني در منزل

با توجه به شرایط بدی که تزریقات در بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها دارد؛ می‌توانید از خدمات تزریقات در منزل، استفاده کنید؛ کافی است وارد اپلیکیشن آچاره شوید و در بخش پزشکی و پرستاری، سفارش خود را ثبت کنید. تیم پرستاران آچاره همه نوع خدمات تزریقات در خانه را انجام می‌دهند؛ از داروهای سرطانی و ایمنی بگیرید تا آنتی بیوتیک و تقویتی. شرایط بیماری برای رفت و آمد اصلا مساعد نیست؛ با این انتخاب این خدمات می‌توانید شرایط آسایش خود و بیمارتان را فراهم کنید.

منبع: healthline ،healthnavigator ،what-when-how