آزمایش SHBG نوعی آزمایش هورمونی است که می‌تواند نوعی پروتئین را در خون انسان بسنجد. اس اچ جی بی، نوعی هورمون است که در کبد و بیضه مردان تولید می‌شود؛ سپس با اتصال به دیگر هورمون‌های بدن، تعیین می‌کند که هر هورمونی به کدام بافت‌های بدن اثر بگذارد. این فاکتور می‌تواند سرنخ‌هایی را از انواع بیماری‌های هورمونی در زنان و مردان به پزشک معالج نشان دهد؛ اگر می‌خواهید بدانید که کاربرد آزمایش SHBG چیست؟ در ادامه با آچاره سلامت همراه باشید.
فهرست مطالب
هورمون SHBG چیست؟
گلوبولین متصل به هورمون جنسی (SHBG) نوعی پروتئین در خون است که می‌تواند به هورمون‌های خاصی در بدن وصل شود. SHBG می‌تواند با اتصال به هورمون‌های دیگر بدن، تعیین کند که هر هورمونی به کدام بافت‌های بدن اثر بگذارد.
اس اچ بی جی به چه هورمون‌هایی متصل می‌شود؟
هورمون SHBG با اتصال به انواع هورمون‌های بدن زنان و مردان، عملکرد این هورمون‌ها را تعیین می‌کند. 3 هورمونی که اس اچ بی جی به آنها متصل می‌شوند؛ عبارتند از:
- تستوسترون: تستوسترون هورمون اصلی جنسی مردانه است اما در بدن زنان هم وجود دارد.
- دی هیدروتستوسترون: میزان این هورمون در بدن مردان بیشتر است.
- استرادیول: این هورمون استروژنی، اصلی‌ترین هورمون جنسی در بدن زنان است.
تستوسترون و استروژن هورمون‌های مهمی در بدن‌اند که سبب رشد اندام‌های جنسی می‌شوند. هورمون SHBG کمک می‌کند که این 3 هورمونی که در بالا نام بردیم؛ در بدن بچرخند و اثرات مورد نیاز بدن را بگذارند.
آزمایش گلوبولین متصل به هورمون جنسی SHBG چیست؟
آزمایش گلوبولین متصل به هورمون جنسی یا SHBG یک آزمایش خون ساده است که با کمک آن، پزشک فاکتور SHBG را در خون شما اندازه‌گیری می‌کند. البته این آزمایش معمولا با بررسی فاکتورهای سنجش تستوسترون، تجویز می‌شود.
هدف از انجام آزمایش اس اچ بی جی چیست؟
اگر پزشک احتمال دهد که سطح هورمون تستوسترون بدن غیر طبیعی است؛ پزشک آزمایش SHBG را تجویز می‌کند:
- مردان: احتمالا سطح تستوسترون پایین است.
- زنان: به نظر می‌رسد که سطح تستوسترون بالا است.
موارد تجویز آزمایش SHBG چیست؟
پزشکان به طور معمول مانند آزمایش قند و چربی، اس اچ بی جی را تجویز نمی‌کنند. این آزمایش در شرایط خاصی که پزشک احتمال دهد تستوسترون بیمار کم است؛ تجویز می‌شود؛ مثلا در شرایطی که بیمار این علائم را نشان می‌دهد:
- ناباروری
- کاهش میل جنسی
- اختلال نعوظ در مردان
- بی‌نظمی در قاعدگی
- موی زاید کلفت در صورت و بدن زنان
نقش هورمون اس اچ بی جی در بدن چیست؟
به طور کلی مقدار اعظم هورمون تستوسترون در بدن به حالت اتصال با SHBG است.
اهمیت آزمایش اس اچ بی جی برای مردان
- 45-65 درصد تستوسترون خون به SHBG وصل می‌شود.
- باقی‌مانده این هورمون به متصل به آلبومین (اصلی‌ترین پروتئین خون) است؛ این مقدار هورمون SHBG در بدن، در دسترس بافت‌هاست.
- حدود 2-3 درصد SHBG نیز به طور آزاد در اختیار بافت‌ها قرار می‌گیرد.
- این آزمایش برای بررسی علل ناباروری، کاهش میل جنسی یا اختلال نعوظ برای مردان تجویز می‌شود.
اهمیت آزمایش اس اچ بی جی برای زنان
هورمون SHBG در بدن زنان هورمون‌های جنسی مردانه یا آندروژن‌ها و استروژن‌ها را تنظیم می‌کند. 78- 66 درصد تستوسترون خون به SHBG وصل می‌شود.در بدن خانم‌ها SHBG تمایل بیشتری به آندروژن‌های تستوسترون و DHT دارد؛ بنابراین در شرایط SHBG پایین، زنان ممکن است علائم و نشانه‌های مربوط به آندروژن اضافی را نشان دهند.
تستوستون در بدن زنان
- در زنان، مقدار کمی تستوسترون توسط تخمدان‌ها و غدد فوق کلیوی تولید می‌شود.
- حتی افزایش خیلی جزئی در تولید تستوسترون می‌تواند تعادل هورمونی زنان را را مختل کند و علائمی مانند قاعدگی نامنظم یا قطع پریود، تخمدان پلی کیستیک، ناباروری، آکنه و موهای زائد صورت و بدن (هیرسوتیسم) را ایجاد کند.
نحوه انجام آزمایش اس اچ بی جی چگونه است؟
برای انجام آزمایش SHBG باید در آزمایشگاه یا منزل خود، نمونه خون بدهید؛ این نمونه در بخش آنالیز آزمایشگاه، با متدهای مخصوص آزمایشگاهی، آزمایش می‌شود.
مطلب پیشنهادی: درمان کبودی جای آزمایش خون چگونه است؟
آمادگی برای آزمایش SHBG
قبل از انجام آزمایش اس اچ بی جی لازم نیست، کار خاصی را انجام دهید؛ تنها باید:
- تیم آزمایشگاه را از داروهای مصرفی خود آگاه کنید.
- اگر به مواد مخدر یا دخانیات اعتیاد دارید؛ حتما به تکنسین آزمایشگاه بگوئید.
مدت زمان مورد نیاز برای انجام آزمایش SHBG
انجام آزمایش اس اچ بی جی، برای مراجع زیاد زمان‌بر نیست و فقط 5 دقیقه وقت نیاز دارد؛ مدت انجام آنالیز SHBG در خون است که چند روز طول می‌کشد.
تفسیر آزمایش اس اچ بی جی و محدوده نرمال SHBG
نمی‌توان محدوده عددی مشخصی برای هورمون اس اچ بی جی، مشخص کرد. میزان این هورمون، در بدن افراد مختلف، متفاوت است و در طول عمر، هم تغییر می‌کند.
سطح SHBG پایین در بدن نشانه چیست؟
هنگامی که سطح گلوبولین متصل به هورمون جنسی در بدن پایین است؛ احتمال دارد یکی از بیمای‌های زیر را داشته باشید:
- کم کاری تیروئید: غده تیروئید هورمون تیروئید کافی تولید نمی‌کند.
- سندرم کوشینگ: بدن کورتیزول بیش از حد تولید می‌کند.
- دیابت نوع 2: بدن نمی‌تواند سطح قند خون را تنظیم کند.
- سرطان بیضه
- سندرم تخمدان پلی کیستیک: یک اختلال هورمونی در زنان که می‌تواند منجر به ناباروری شود.
سطح SHBG بالا در بدن نشانه چیست؟
اگر میزان هورمون اس اچ بی جی در بدن زیاد باشد؛ ممکن است فرد یکی از این بیماری‌ها را داشته باشد:
- پرکاری تیروئید: غده تیروئید، هورمون زیادی ترشح می‌کند.
- مشکلات هیپوفیز: غده‌ای مهم در مغز که عملکرد بسیاری از هورومون‌ها را تنظیم می‌کند.
- بیماری آدیسون: در این بیماری غدد آدرنال یا فوق کلیوی، هورمون کافی تولید نمی‌کنند.
عوامل موثر بر میزان هورمون SHBG و نتیجه آزمایش
در طول زندگی و شرایط مختلف سبک زندگی، هورمون اس اچ بی جی، در بدن تغییر می‌کند. عوامل تاثیرگذار بر سطح این هورمون، عبارتند از:
- رابطه جنسی
- سن
- وزن
- ژنتیک
- متابولیسم
پزشک فوق تخصص غدد درون زیر و اورولوژیست، با بررسی این عوامل تعیین می‌کند که میزان هورمون SHBG در بدن شما، مناسب است یا خیر؟
نکته برداری Takeaway
SHBG نوعی هورمون است که با اتصال به هورمون‌های دیگر سبب انتقال آنها در بدن و عملکرد صحیح آنها می‌شود. با انجام آزمایش SHBG می‌توان عملکرد هورمون‌های بدن و سرنخ برخی بیماری‌ها را در بدن تشخیص داد.
سطح SHBG بالا نشانه این موارد است:
- بیماری کبد
- پرکاری تیروئید
- اختلالات خوردن یا بی‌اشتهایی عصبی
- مصرف داروهای استروژن
- کاهش تولید هورمون جنسی در مردان (هیپوگنادیسم)
- بارداری
سطح SHBG پایین نشانه ابن موارد است:
- چاقی، دیابت نوع 2 یا سندرم متابولیک
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- کم کاری تیروئید
- مصرف داروهای آندروژن
- سندرم کوشینگ یا استفاده بیش از حد از گلوکوکورتیکوئیدها (مانند پردنیزون یا دگزامتازون)
سوالات متداول FAQ
در بالا توضیح دادیم که آزمایش اس اچ بی جی برای چیست و چطور می‌تواند، سرنخ‌هایی از مشکلات هورمونی را به پزشکان نشان دهد؛ اگر درباره این آزمایش ابهاماتی برای شما ایجاد شده است؛ ببینید در ادامه پاسخ سوال خود را پیدا می‌کنید؟
سوال: آزمایش اس اچ بی جی برای کودکان هم تجویز می‌شود؟
جواب: به طور کلی آزمایش SHBG بیشتر برای بزرگسالان تجویز می‌شود؛ چراکه سطح هورمون اچ اس بی جی در بدن کودکان بسیار بالاست.
سوال: علاوه برآزمایش SHBG چه آزمایشات دیگری ممکن است برای من تجویز شود؟
جواب: آزمایش اس اچ بی جی، معمولا به تنهایی تجویز نمی‌شود؛ بلکه به همراه فاکتورهای آلبومین، پرولاکتین، استرادیول، LH (هورمون لوتئینیزه کننده) و FSH (هورمون محرک فولیکول) برای بیمار تجویز می‌شود.
سوال: آیا آزمایش SHBG کاربرد دیگری دارد؟
جواب: هنوز کاربرد دیگری برای آزمایش اس اچ بی جی، تعریف نشده است اما تحقیقات نشان داده که سطح هورمون SHBG و مقاومت به انسولین در دیابت نوع 2 ارتباط دارند. ممکن است بعدا برای تشخیص این بیماری، از آزمایش اچ اس بی جی استفاده شود.
در یک کلام؛ آزمایش SHBG برای چیست؟
اگر آزمایش اس اچ بی جی برای شما تجویز شده است؛ پزشک می‌خواهد بداند که احتمال کدام مشکلات هورمونی در بدن شما وجود دارد. با انجام این تست برخی سرطان‌ها، دیابت و تیروئید را می‌توان تشخیص داد. برای انجام این آزمایش نمونه خون باید بدهید؛ اگر جهت رفتن به آزمایشگاه، وقت کافی ندارید یا در شلوغی شهرهای بزرگ، تنظیم وقت برای‌تان مشکل است؛ می‌توانید در منزل یا محل کار بمانید و از مگا اپ سرویس آچاره درخواست، نمونه‌گیری در منزل را بدهید. یک تکنسین آزمایشگاه در زمان انتخابی، در خدمت شماست. دیگر تشخیص هر نوع بیماری در دستان خودتان است؛ کافی‌ست آچاره را لمس کنید.
منبع: testing – medlineplus – mayocliniclabs
08 آذر 1401
زمان تقریبی مطالعه 5 دقیقه 
باتشکر فراوان بسیارخوب وساده توضیح داده شده بود .