تیروئید یک غده پروانه‌ای شکل در پایین گردن است؛ این غده هورمون‌های موثر در تنظیم متابولیسم را تولید می‌کند. با این‌حال اگر میزان تولید این هورمون‌ها کم یا زیاد باشد؛ فرد به کم‌کاری یا پرکاری تیروئید؛ مبتلا می‌شود و به دنبال آن اختلال‌های مختلفی برایش پیش میآید؛ مثلا گواتر یا برخی بیماری‌های خودایمنی. اگرچه زنان، مردان، کودکان و سالمندان می‌توانند دچار مشکلات تیروئیدی شوند اما بیماری‌های تیروئیدی در زنان شایع‌تر است. در ادامه با مجله سلامت آچاره همراه باشید تا درباره کم‌کاری و پرکاری تیروئید بیشتر بگوئیم.
فهرست مطالب
چگونه بفهمیم تیروئید پر کار داریم؟
پرکاری تیروئید را خودتان نمی‌توانید، تشخیص دهید؛ باید به کمک یک پزشک شرایط شما بررسی شود؛ سپس در صورت نیاز آزمایش یا سونوگرافی بدهید.
مطلب پیشنهادی: سونوگرافی چیست؟ بدون بُرِش ببینید!
پرکاری تیروئید چیست؟
اگر غده تیروئید شما بیش از حد هورمون تولید کند، انگار بدن شما رفته است روی دور تند! تمام سیستم‌های داخلی بدن، عملکرد سریعی پیدا می‌کنند؛ به این حالت می‌گویند پرکاری تیروئید. این مشکل تیروئیدی به واسطه بارداری، استرس و سیگار کشیدن، تشدید می‌شود.
علائم پر کاری تیروئید چیست؟
وقتی هورمون‌های تیروئیدی بیش از حد ترشح شوند؛ عملکرد سیستم‌های بدن حالتی سریع پیدا می‌کنند. مثلا:
- فرد عصبی می‌شود.
- تحریک‌پذیری او بالا می‌رود.
- تعریق شدید دارد.
- اضطراب می‌گیرد.
- راحت به خواب نمی‌رود.
- پوست‌اش نازک می‌شود.
- موهای او شکننده و کم‌پشت می‌شود.
- ضعف عضلانی می‌گیرد.
- وزناش کم می‌شود؛ بدون این‌که خودش بخواهد.
- پرکاری تیروئید در زنان قاعدگی آنها را مختل می‌کند.
چگونه بفهمیم تیروئید کم کار داریم؟
برای دانستن این‌که تیروئید کم کار است یا پر کار، باید بدانیم که علائم کم کاری تیروئید چیست؛ یعنی اگر سطح هورمون‌های تیروئیدی در بدن کم باشد؛ بدن دچار عوارض و مشکلاتی می‌شود؛ این اختلال‌ها چطور در ظاهر و سیستم داخلی بدن خود را بروز می‌دهند؟
مطلب پیشنهادی: TSH در آزمایش خون چیست؟
کم کاری تیروئید چیست؟
وقتی تیروئید کم کار باشد؛ یعنی هورمون کافی تولید و ترشح نمی‌کند. شایع‌ترین علت کم کاری تیروئید، بیماری خود ایمنی، تیروئیدیت هاشیموتو است. در این عارضه سیستم ایمنی به اشتباه به غده تیروئید حمله می‌کند و نمی‌گذارد هورمون‌های تیروئیدی بسازد. تا کنون درمان مشخصی برای هاشیموتو کشف نشده است.
به این ترتیب هورمون کافی برای عملکرد بدن وجود ندارد. اگر فرد دچار کم‌کاری تیروئید باشد؛ بیشتر اوقات احساس کرختی و خستگی است. البته علائم کم‌کاری تیروئید طیف وسیعی دارند که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد. اگر می‌خواهید بدانید که تیروئیدتان کم کار است یا پر کار؛ به این موارد دقت کنید.
علائم کم کاری تیروئید چیست؟
وقتی غده تیروئید شما، هورمون کافی تولید نکند، برای تنظیم بسیاری از فرآیندهای بدن‌تان، هورمون کافی در دسترس نیست. در نتیجه:
- احساس سستی یا خستگی مداوم می‌کنید.
- حتی با یک رژیم غذایی طبیعی و سالم ممکن است وزن‌تان بالا برود.
- دچار یبوست می‌شوید.
- عضلات‌تان درد می‌گیرد.
- حس افسردگی می‌گیرید.
تمام این مشکلاتی که نام بردیم؛ ناشی از تاثیر معضلات زندگی نیست؛ خودتان را سرزنش نکنید؛ اگر نسبت به زندگی ناامید شده‌اید و حس تلاش و ادامه مسیر را ندارید؛ بهتر است به شعار روز جهانی تیروئید 2022 توجه کنید؛ «مشکل تو نیستی، تیروئیدته!»
مطلب پیشنهادی: روز جهانی تیروئید 2022، اهمیت آگاهی درباره این غده
کم کاری تیروئید خطرناک‌تر است یا پرکاری؟
بعضی افراد تصور می‌کنند که پرکاری تیروئید، از کم کاری آن خطرناک‌تر است؛ در صورتی‌که هر دوی این بیماری‌ها، شایع هستند و می‌توانند زندگی بیمار را تحت تاثیر قرار دهند. بنابراین اگر علائم هر یک از دو بیماری کم کاری تیروئید یا پر کاری را بروز داده‌اید؛ هرچه زودتر برای انجام چکاپ به پزشک مراجعه کنید.
کم کاری تیروئید است که ما را بدشکل می‌کند یا پر کاری؟
شاید شنیده باشید که برخی بیماری تیروئید چشم و صورت را بدشکل می‌کند و بخواهید بدانید که مشکل کم کاری این حالت را ایجاد می‌کند یا پر کاری؟ در پاسخ باید بگوییم نوع بدشکلی، بسیار مهم است تا بتوانیم به علت آن بپردازیم.
ورقلمبیدگی چشم در اثر کم کاری تیروئید است یا کم کاری؟
اگر کسی تیروئید داشته و به دنبال این بیماری چشم‌هایش بیرون‌زده یا به اصطلاح چشم‌های ورقلمبیده دارد؛ علت آن پرکاری تیروئید است.
چرا در اثر پر کاری تیروئید چشم بیرون می‌زند؟
پرکاری تیروئید در اثر بیماری گریوز است؛ در این بیماری خود ایمنی ارثی، سیستم ایمنی بدن به تیروئید حمله می‌کند. تیروئید در اثر این حمله، تولید هورمون را افزایش می‌دهد. به دنبال افزایش غیرعادی هورمون تیروئید،چشم فرد بزرگ می‌شود؛ انگار از حدقه بیرون زده است. برای درمان این مشکل باید پر کاری تیروئید، هرچه سریع‌تر به کمک درمان دارویی، اصلاح شود.
درمان تیروئید کم کار یا پر کار با لووتیروکسینه؟
برای درمان مشکل کم کاری یا پر کاری تیروئید، باید حتما ابتدا پزشک متخصص شما را معاینه کند. سپس بر اساس این ویزیت، مشخص می‌شود که شما به چه آزمایشی نیاز دارید؛ بر اساس سطح هورمون‌های تیروئیدی در خون است که پزشک برای شما دارو تجویز می‌کند. برای درمان کم کاری یا پر کاری تیروئید، سرخود لووتیروکسین نخورید. خصوصا این‌که دوز این دارو، نیز براساس وضعیت جسمی شما، تعیین می‌شود و حتما پزشک فوق تخصص غدد درون‌ریز باید آن را تجویز کند. به علاوه درمان دارویی یا جراحی تیروئید نیز بسته به نظر پزشک دارد و بسیار گسترده و متنوع است.
پزشک با دست زدن به غده تیروئید متوجه چی می‌شه؟
در یک معاینه فیزیکی ساده، پزشک فوق تخصص غدد، متوجه بزرگی غده تیروئید می‌شود. سپس بررسی می‌کند که نبض شما چطور می‌زند؛ سریع یا کُند؟ سپس پوست به رطوبت پوست شما دقت می‌کند؟ تعریق‌تان زیاده شده است؟ در نهایت هم لرزش دست‌تان را کنترل می‌کند. بعد از این معاینه فیزیکی باید برای اطمینان بیشتر آزمایش خون بدهید تا فاکتورهای تیروئیدی T3 و T4 خون‌تان بررسی شوند.
تشخیص کم کاری تیروئید یا پر کاری با آزمایش در منزل
برای تشخیص مشکل تیروئید و این‌که چگونه بفهمیم تیروئیدمان کم کار است یا پر کار باید آزمایش بدهیم. حتی پزشک متخصص داخلی یا فوق تخصص غدد نیز برای تشخیص قطعی مشکل تیروئید، آزمایش تجویز می‌کند. در نتیجه برای اطمینان خاطر از وضعیت تیروئیدتان و مشکلاتی که در زندگی روزمره‌تان ایجاد می‌کند؛ بهتر است نمونه‌گیری و آزمایش در منزل را امتحان کنید. هر 6 ماه یک‌بار تکنسین آزمایشگاه به خانه شما میآید؛ از خون شما نمونه می‌گیرد؛ اگر نتیجه آزمایش‌تان از محدوده طبیعی خارج بود؛ می‌توانید با یک فوق تخصص غدد درون‌ریز مشورت کنید.
منبع: elitelv
25 اردیبهشت 1401
زمان تقریبی مطالعه 4 دقیقه 
