دو بیماری کیست تخمدان و اندومتریوز در بسیاری از زنان شایع هستند؛ انی بیماری‌ها هر در سیستم تولید مثلی زنان ایجاد می‌شوند. کیست تخمدان همان‌طور که از اسمش پیداست در تخمدان ایجاد می‌شود اما اندومتریوز می‌تواند هم تخمدان‌ها را درگیر کند؛ هم رحم و سایر اندام‌ها مانند مثانه و روده. اگر می‌خواهید از سلامت سیستم تولید مثلی زنانه خود به خوبی محافظت کنید؛ بهتر است با ما در آچاره سلامت بمانید تا با 10 تفاوت اندومتریوز با کیست تخمدان آشنا شوید.
فهرست مطالب
تفاوت شیوع اندومتریوز با کیست تخمدان
میزان شیوع این دو بیماری در میان زنان نسبتا بالاست؛ این درصدها عبارتند از:
- اندومتریوز: 4 درصد
- تخمدان پلی کیستیک: 20 درصد
فرق ماهیتی تخمدان پلی کیستیک و اندومتریوز
هر دوی این بیماری‌ها نشانه‌های مشترکی دارند؛ با این حال در اصل متفاوت‌اند:
- اندومتریوز: سبب در مزمن لگنی می‌شود.
- سندروم تخمدان پلی کیستیک: یک بیماری هورمونی و متابولیکی است.
تفاوت ایجاد تخمدان پلی کیستیک و اندومتریوز
- اندومتریوز: داخلی‌ترین لایه رحم آندومتر نام دارد. آندومتر به حفظ عملکرد صحیح رحم به خصوص در دوران بارداری کمک می‌کند. حال اگر این لایه بافتی به سمت بخش‌های دیگر بدن رشد کند؛ فرد دچار آندومتریوز می‌شود.
- سندرم تخمدان پلی کیستیک: اگر تخمدان‌ها و غدد فوق کلیوی هورمون آندروژن زیادی تولید کنند؛ فرد دچار هیپرآندروژنیسم می‌شود و به دنبال آن در تخمدان خانم کیست‌هایی رشد می‌کنند.
فرق علائم تخمدان پلی کیستیک و اندومتریوز
هر دو بیماری اندومتریوز و تخمدان پلی کیستیک، سبب قاعدگی نامنظم و ناباروری می‌شوند اما هر دو نشانه‌های مخصوص به خود را دارند:
| علائم مشخصه اندومتریوز | علائم مشخص سندروم تخمدان پلی کیستیک |
| پریودهای دردناک | چاقی |
| درد لگن | آکنه |
| درد شکم | رشد موهای زائد |
| خونریزی مقعدی – درد هنگام اجابت مزاج | مقاومت به انسولین |
| یبوست | لکه‌هایی روی پوست با سطح مخملی و ضخیم |
| ادرار دردناک، تکرر و احساس فوریت در ادرار | کیست‌های پر از مایع در تخمدان |
| رابطه جنسی دردناک | طاسی با الگوی مردانه |
تفاوت عوامل خطر اندومتریوز و تخمدان پلی کیستیک
اگر اشخاصی که در سنین باروری هستند؛ دچار درد لگنی شوند؛ احتمالا بافت اندومتر آنها به سمت خارج رحم در حال گسترش است. این اشخاص هر ماه خونریزی دارند اما بافت اسکار، چسبندگی و انسداد سایر اندام‌ها از عوارض جانبی اندومتریوز هستند. اگرچه علت دقیق اندومتریوز مشخص نیست اما احتمالا قاعدگی رتروگراد (خون قاعدگی در جهت اشتباه جریان می یابد)، ژنتیک، اختلال در سیستم ایمنی، افزایش سطح استروژن و جراحی شکم (بافت آندومتر می‌تواند در حین جراحی به اندام‌های دیگر منتقل شود) سبب این بیماری می‌شوند. عوامل خطر اندومتریوز عبارتند از:
- قاعدگی زودرس (قبل از 11 سالگی)
- سابقه خانوادگی اندومتریوز (مادر یا دختر)
- مدت کوتاه عادت ماهانه (سیکل 27 روزه یا کمتر)
- خونریزی شدید قاعدگی
- ناباروری
- سطوح بالای استروژن
- مصرف الکل (سطح استروژن را افزایش می‌دهد)
درباره سندروم تخمدان پلی کیستیک نیز علت دقیق شناخته شده نیست اما این بیماری یک مشکل هورمونی ناشی از غدد درون ریز است. در این بیماری هیپرآندروژنیسم منجر به مقاومت به انسولین و دیابت می‌شود. علاوه سیکل‌های قاعدگی نامنظم و کیست‌های متعدد در تخمدان ها منجر به ناباروری می‌شود. سندرم تخمدان پلی کیستیک یکی از شایع ترین علل ناباروری زنان است که 70 تا 80 درصد از افرادی را که مایل به بارداری هستند تحت تاثیر قرار می‌دهد. عوامل خطر ابتلا به تخمدان پلی کیسنیک عبارتند از:
- چاقی
- دیابت
- صرع
- هیپرآندروژنیسم
سابقه خانوادگی - بلوغ زودرس (قبل از 8 یا 9 سالگی)
ارتباط ابتلا بین اندومتریوز و سندروم تخمدان پلی کیستیک
برخی اشخاص تصور می‌کنند که اگر تخمدان پلی کیستیک داشته باشند؛ ممکن است اندومتریوز بگیرند. این دو مشکل هر دو از نداشتن تعادل هورمونی، وزن بالای بدن، سن قاعدگی (زمانی که پریود شروع می‌شود) و اختلالات ژنتیکی ایجاد می‌شوند اما به طور کل در اساس متفاوت‌اند. بنابراین هیچ یک عامل ابتلا به دیگری نیستند. با این‌حال در موارد نادر فرد ممکن است هر دو بیماری اندومتریوز و تخمدان پلی کیستیک را با هم داشته باشد.
تشخیص اندومتریوز و تخمدان پلی کیستیک
برای تشخیص هر دو بیماری اندومتریوز و سندرم تخمدان پلی کیستیک باید چندین آزمایش انجام شود؛
| تشخیص اندومتریوز | تشخیص تخمدان پلی کیستیک |
| معاینه لگن: توده‌ها، کیست‌ها و نواحی درد | معاینه فیزیکی و بررسی شاخص توده بدنی (BMI) |
| سونوگرافی لگن | معاینه لگن: بررسی بزرگ شدن تخمدان‌ها |
| MRI | آزمایش خون |
| لاپاراسکوپی | سونوگرافی |
| بیوپسی یا نمونه برداری از بافت رحم | بیوپسی |
درمان اندومتریوز و تخمدان پلی کیستیک
برای درمان و رفع مشکلات ناشی از این دو بیماری باید روش‌های مختلف توسط پزشک متخصص زنان تحویز شود.
| اندومتریوز | تخمدان پلی کیستیک |
| اساس: مهار درد | اساس: ایجاد تعادل هورمونی |
| داروهای هورمونی، ضد التهابی غیراستروئیدی و مهارکننده های آروماتاز | داروهای ضد بارداری، ضد آندروژن‌ها، داروهای دیابتی، کلسترول خون و قلبی عروقی |
| جراحی: برداشتن لوله فالوپ و تخمدان‌ها، برداشتن بافت آندومتر از اندام‌های مجاور مانند روده بزرگ و مثانه – خطر بازگشت این بافت احتمال دارد. | درمان ریزش مو و آکنه |
| تغییر سبک زندگی: مصرف میوه و سبزی تازه؛ پرهیز از گلوتن و لبنیات | تغییر سبک زندگی: کاهش وزن – بهبود کیفیت زندگی |
سوال‌های پرتکرار
در بالا به طور مفصل درباره تخمدان پلی کیستیک و اندومتریوز اشاره کردیم؛ با این‌حال شاید هنوز ابهاماتی درباره این دو بیماری داشته باشید. برای این منظور می‌توانید درباره این ابهامات می‌توانید ابتدا پرسش و پاسخ‌های زیر را بخوانید اگر جواب سوال‌های خود را پیدا نکردید؛ در بخش نظرات از ما بپرسید تا جواب بدهیم.
سوال: آیا اندومتریوز سبب افزایش وزن می‌شود؟
جواب: خیر. اندومتریوز معمولاً باعث افزایش وزن نمی‌شود. اکثر افراد مبتلا به این بیماری کم وزن یا با وزن عادی هستند.
سوال: آیا تخمدان پلی کیستیک می‌تواند سبب اندومتریوز شود؟
جواب: سندرم تخمدان پلی کیستیک و اندومتریوز ارتباطی ندارند و باعث تحریک یکدیگر نمی‌شوند.
سوال: آیا تخمدان پلی کیستیک نوعی بیماری خودایمنی است؟
جواب: خیر؛ سندروم تخمدان پلی کیستیک در اثر مشکلات خود ایمنی ایجاد نمی‌شود؛ بلکه نوعی مشکل هورمونی است.
سوال: بهترین رژیم غذایی برای تخمدان پلی کیستیک و اندومتریوز چیست؟
جواب: رژیم غذایی که سرشار از خوراکی‌های طبیعی و بدون نگهدارنده باشد؛ برای این دو بیماری مناسب است. انواع میوه و سبزی تازه همچنین استفاده از مواد پروتئینی سالم و فرآوری‌نشده، برای کسانی که با این دو بیماری درگیر هستند؛ مناسب‌اند.
سوال: آیا تخمدان پلی کیستیک می‌تواند باعث سرطان شود؟
جواب: بله؛ تحقیقات نشان داده که ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک می‌تواند خطر ابتلا به انواع سرطان‌ها را خصوصا سرطان اندومتر را افزایش دهد.
سوال: آیا سندرم تخمدان پلی کیستیک و اندومتریوز سبب ناباروری می‌شوند؟
جواب: بله؛ سندرم تخمدان پلی کیستیک و اندومتریوز، هر دو می‌توانند شانس ناباروری را بالا ببرند؛ حدود 30 تا 50 درصد افراد مبتلا به آندومتریوز نابارور هستند؛ همچنین 70 تا 80 درصد افراد مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک دچار ناباروری می‌شوند.\
در یک کلام؛ تفاوت‌های تخمدان پلی کیستیک و اندومتریوز در چیست؟
اندومتریوز و سندرم تخمدان پلی کیستیک اختلالات زنانه‌ای هستند که می‌توانند در دراز مدت، سبب بروز انواع مشکلات شوند. اندومتریوز بیماری پیش‌رونده‌ای است که می‌تواند فراتز از رحم برود و سایر اندام‌های داخلی را درگیر کند. در مقابل به دنبال سندروم تخمدان پلی کیستیک، به دنبال تغییر تعادل هورمونی آندروژن ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند کیست‌های متعددی را در تخمدان پدید آورد و بسیاری مشکلات را در بدن زنان ایجاد کند. برای درمان سندروم تخمدان پلی کیستیک و اندومتریوز باید از روش‌های دارویی، جراحی و تغییر سبک زندگی کمک گرفت. هر دوی این بیماری‌ها با روش‌های مختلف قابل مهار هستند اما درمان قطعی ندارند.
منبع: verywellhealth – contemporaryobgyn
25 آبان 1401
زمان تقریبی مطالعه 5 دقیقه 
