علت تنبلی تخمدان چیست، هورمون یا ژنتیک؟

تنبلی تخمدان یک بیماری است که در کیست‌هایی در تخمدان ایجاد می‌شود اما خانم نمی‌تواند تخمک‌گذاری کند؛ این بیماری اگرچه نشانه ظاهری در ناحیه تخمدان از بیرون بدن خانم ندارد اما سبب ایجاد مشکلاتی در بدن می‌شود. هنگامی‌که تنبلی تخمدان می‌گیرد، معمولا برایش سوال پیش می‌آید که علت تنبلی تخمدان چیست؟ در این صفحه آچاره سلامت تمام عواملی که می‌توانند این بیماری را در خانم‌ها ایجاد کنند یا خانم را در خطر این بیماری قرار دهند را گفته‌ایم. با ما همراه باشید.

فهرست مطالب

علت تنبلی تخمدان ها چیست؟

دانشمندان به درستی نمی‌دانند؛ بیماری تنبلی تخمدان به چه علت ایجاد می‌شود اما بیشتر شواهد نشان می‌دهند که این بیماری ناشی از برهم خوردن تعادل هورمونی بدن زنان است. مهم‌ترین دلایل تنبلی تخمدان عبارتند از:

1. مقاومت به انسولین
2. عدم تعادل هورمونی
3. ژنتیک
4. استرس
5. وزن
6. آپنه خواب

1) مقاومت به انسولین و تنبلی تخمدان‌ های زنان

تنبلی تخمدان ممکن است به دلیل مقاومت به انسولین باشد. انسولین هورمونی است که از پانکراس ترشح می‌شود و بر میزان قند خون موثر است. این هورمون به انتقال گلوکز از خون به سلول‌ها کمک می‌کند؛ سپس گلوکز در سلول‌ها برای تولید انرژی استفاده می‌شود.

اثر مقاومت به انسولین بر تنبلی تخمدان

مقاومت به انسولین، یعنی بافت‌های بدن در برابر اثرات انسولین مقاوم هستند. بنابراین بدن مجبور است برای جبران این مشکل، انسولین بیشتری تولید کند. سطوح بالای انسولین، سبب می‌شود که در تخمدان‌ها مقدر زیادی تستوسترون، تولید شود. مقاومت به انسولین همچنین می‌تواند منجر به افزایش وزن شود و علائم تنبلی تخمدان را بدتر کند. چربی اضافه در بدن سبب افزایش ترشح انسولین می‌شود و این چرخه ادامه خواهد داشت.

خطر تستوسترون بالا و علت تنبلی تخمدان

هنگامی‌که تستوسترون در تخمدان‌ها بیش از حد ترشح شود؛ رشد فولیکول‌ها را تحریک می‌کند. فولیکول‌ها کیسه‌هایی هستند که تخمک‌ها در آنها رشد می‌کنند و بالغ می‌شوند. مقدار زیاد تستوسترون سبب اختلال در رشد فولیکول‌ها می‌شود و از رشد تخمک عادی، جلوگیری می‌کند.

2) علت تنبلی تخمدان ناشی از عدم تعادل هورمونی

بسیاری از زنان مبتلا به تنبلی تخمدان، دارای عدم تعادل در برخی هورمون‌های بدن هستند، از جمله:

• افزایش سطح تستوسترون: در بالا توضیح دادیم.
• بالا بودن سطح هورمون لوتئینیزه کننده (LH) – این هورمون تخمک گذاری را تحریک می‌کند  اما اگر سطح آن بیش از حد بالا باشد ممکن است اثر غیرطبیعی روی تخمدان‌ها داشته باشد.
• سطوح پایین گلوبولین اتصال به هورمون جنسی (SHBG): این هورمون پروتئینی در خون است که به تستوسترون متصل می‌شود و اثر آن را کاهش می‌دهد.
• افزایش سطح پرولاکتین: این هورمون در پستان ترشح می‌شود و تولید شیر را در اواخر بارداری تحریک می‌کند.

علت اختلالات هورمونی در تنبلی تخمدان

شاید با خودتان فکر کنید که چطور می‌توان جلوی این اختلال‌های هورمونی که دلیل تنبلی تخمدان هستند را گرفت؛ علت این بر هم خوردن تعادل هورمونی چیست؟ در اصل دانشمندان هم نمی‌دانند؛ دقیقا چه عاملی سبب اختلال هورمونی در بدن زنان مبتلا به تنبلی تخمدان می‌شود؛ با این‌حال مشکل در یکی از این 3 عامل است:

• تخمدان
• غدد دیگر تولیدکننده این هورمون‌ها
• بخشی از مغز که تولید این هورمون‌ها را کنترل می‌کند.

3) علت ژنتیکی تنبلی تخمدان

گاهی تنبلی تخمدان میان تعدادی از خانم‌های یک خانواده دیده می‌شود؛ مثلا بستگانی مثل مادر،خواهر، خاله یا دخترخاله به تنبلی تخمدان مبتلا هستند. تحقیقات نشان داده که در این خانواده‌ها، یک پیوند ژنتیکی برای بیماری تنبلی تخمدان وجود دارد.

ژن علت تنبلی تخمدان

با این‌که علت ژنتیکی تنبلی تخمدان به اثبات رسیده است اما دانشمندان هنوز نمی‌دانند که کدام ژن است که سبب تنبلی تخمدان می‌شود. البته  تیمی از محققان، کشف کرده‌اند که انواع نادر ژن مرتبط با هورمون ضد مولرین یا AMH (که توسط سلول‌های درون فولیکول‌ها ترشح می‌شود) در تنبلی تخمدان موثراند. انواع ژن AMH به اندازه کافی رایج نیستند که بتوان آزمایش ژنتیکی را روی جمعیتی قابل توجه آزمایش کرد. بنابراین در این زمینه تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.

اثر ژن AMH و تغییرات رحم در تنبلی تخمدان

برخی تحقیقات نشان داده که ژن AMH در زنان باردار مبتلا به تنبلی تخمدان در مقایسه با زنان باردار عادی، بیشتر است. این خود می‌تواند یک سر نخ برای کشف علت اصلی تنبلی تخمدان باشد.

احتمال انتقال ژن تنبلی تخمدان

• محققان دریافته‌اند که اگر دختری ژن تنبلی تخمدان را از مادر و پدرش به ارث ببرد؛ احتمال وجود این ژن در خواهر او، 40 درصد است.
• در صورتی که مادر در دوران بارداری خود، سیگار بکشد؛ احتمال انتقال ژن تنبلی تخمدان در بارداری به جنین دخترش، 8 برابر بیشتر است.

غربالگری ژنتیکی تنبلی تخمدان

شاید از خود بپرسید که آیا می‌توان این بیماری را با آزمایش ژنتیک به موقع تشخیص داد و با انتخاب سلول‌های سالم، از ابتلای تنبلی تخمدان در جنین پیش‌گیری کرد؟ پاسخ این است که به دلیل ناشناخته بودن، ژن عامل تنبلی تخمدان، امکان غربالگری ژنتیکی آن، فعلا وجود ندارد اما در آینده نزدیک، ممکن است.

4) علت استرس در تنبلی تخمدان

زنانی که استرس، افسردگی و اضطراب دارند، بیشتر در خطر تنبلی تخمدان هستند. بنابراین اگر در شرایط پرتنشی هستید؛ باید راه‌های مقابله با استرس و انواع فشار روانی را یاد بگیرید و آنها را مدیریت کنید.

استرس، تعادل هورمونی و تنبلی تخمدان

هنگامی‌که استرس خانمی بالا باشد؛ نه تنها در خطر تنبلی تخمدان قرار می‌گیرد؛ بلکه این فشار روحی تعادل هورمونی او را بر هم می‌زند؛ این روند تبدیل به یک چرخه معیوب بیماری می‌شود.

5) وزن بالا یا پایین

محققان نمی‌دانند که چطور بالا بودن وزن پایین بودنش، سبب تنبلی تخمدان می‌شود اما مشخص است که وزن نقش مهمی در تنبلی تخمدان دارد. البته وزن بالا می‌تواند تعادل هورمونی را برهم بزند.

6) آپنه خواب

در آپنه خواب، با قطع ناخودآگاه تنفس خانم هنگام خواب، او نمی‌تواند وارد مراحل خواب عمیق شود. این مشکل اگرچه یکی از عوارض آپنه خواب است اما می‌تواند، سبب اختلالات هورمونی و ایجاد تنبلی تخمدان هم بشود.

7) قطع قرص ضدبارداری

اخیرا مشخص شده که اگر خانمی برای مدتی از قرص ضدبارداری استفاده کند؛ ممکن است با قطع مصرف این قرص‌ها، دچار تنبلی تخمدان شود. به این حالن سندروم پس از قرص هم می‌گویند. البته این مشکل در زنانی که استعداد ژنتیکی تنبلی تخمدان را دارند؛ بیشتر است. نکته مثبت این علت تنبلی تخمدان این است که با مصرف مجدد قرص ضد بارداری، تنبلی تخمدان، بهبود می‌یابد و تخمک‌گذاری دوباره انجام می‌شود.

پرسش‌های متداول FAQ

در بالا تمام علت‌های تنبلی تخمدان را بررسی کردیم؛ در صورتی‌که هنوز در این رابطه ابهامی برای شما باقی مانده است؛ می‌توانید ابتدا نگاهی به این موارد بیاندازید؛ اگر پاسخ سوال خود را پیدا نکردید؛ در بخش نظرات از ما بپرسید تا جواب دهیم.

سوال: آیا تنبلی تخمدان شایع است که نگرانش باشیم؟

جواب: بیماری تنبلی تخمدان، حدود 10 میلیون زن را در سراسر دنیا درگیر کرده است. بنابراین می‌تواند یکی از بیماری‌های مهم زنان، تلقی شود.

سوال: اگر علت ژنتیکی تنبلی تخمدان در خانواده ما باشد؛ از کجا متوجه شویم که ما هم این بیماری را داریم؟

جواب: در صورتی‌که خانم‌های خانواده شما، تنبلی تخمدان دارند؛ باید مراقب باشید که این علائم را دارید یا خیر؟ مثلا پریود نامنظم، موهای زائد روی صورت و بدن، ریزش موی مردانه، آکنه شدید و افزایش وزن.

سوال: من قصد بچه‌دار شدن ندارم؛ آیا باید به علت تنبلی تخمدان توجه کنم؟

جواب: این مشکل در برخی افراد که نمی‌خواهند بچه‌دار شوند یا مجرد هستند؛ هم دیده می‌شود. بله هر کسی که تنبلی تخمدان دارد باید آن را جدی بگیرد؛ چراکه این بیماری سبب مشکلاتی از قبیل دیابت، بیماری‌های قلبی، ناباروری، افسردگی، فشار خون بالا و حتی سرطان‌های زنان می‌شود.

در یک کلام؛ بررسی دقیق علت تنبلی تخمدان چطوریه؟

اگر شما هم مشکوک به تنبلی تخمدان هستید و در خانواده شما خانمی است که این بیماری را دارد؛ باید به طور منظم چکاپ دهید تا اگر دچار این بیماری شدید؛ در مراحل ابتدایی ابتلا، آن را تشخیص دهید. به این منظور لازم نیست در مطب‌های شلوغ شهر، معطل شوید؛ در مگا اپ سرویس آچاره درخواست آزمایش خون در منزل بدهید؛ یک متخصص آزمایشگاه به خانه شما می‌آید؛ نمونه خون‌تان را می‌گیرد و به آزمایشگاه می‌برد؛ بعد از انجام آزمایش نتیجه به گوشی‌تان ارسال خواهد شد. دیگر زمانه مراجعه به مراکز درمانی گذشته است؛ در گوشی شما یک کلینیک مجهز وجود دارد؛ کافی‌ست آچاره را لمس کنید. 

منبع: everydayhealth – medicanorthbengalclinic – nhs