درمان پرولاکتینوما چیست؟ آشنایی با علت و علائم

پرولاکتینوما یک تومور غیرسرطانی (خوش خیم) غده هیپوفیز است که باعث می‌شود؛ تولید هورمون پرولاکتین در بدن بسیار بالا برود. میزان بالای این هورمون در بدن زنان و مردان علائم متفاوتی ایجاد می‌کند؛ از اختلالات قاعدگی تا مشکلات جنسی مردانه. اگر می‌خواهید بدایند که علت، تشخیص و درمان پرولاکتینوما چیست؟ در آچاره سلامت همراه ما باشید.

فهرست مطالب

پرولاکتینوما چیست؟

غده هیپوفیز که در مغز است؛ هورمونی به نام پرولاکتین ترشح می‌کند که سبب رشد و تولید مثل می‌شود. این غده می‌تواند ، هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینیزه کننده (LH) را  هم تولید کند، در زنان، این دو هورمون سبب تولید تخمک و تنظیم چرخه قاعدگی می‌شود. در مردان، هورمون‌های هیپوفیز تستوسترون تولید می‌کنند و سبب تحریک تولید اسپرم می‌شوند.

انواع پرولاکتینوما

به طور معمول، پرولاکتینوم‌ها در دو دسته کوچک و بزرگ تقسیم می‌شوند.

• پرولاکتینوما کوچک: اگر قطر پرولاکتینوما کمتر از سه هشتم اینچ باشد؛ تومور پرولاکتینوما تلقی می‌شود.  این پرولاکتینوما بیشتر در زنان شایع هستند.
• ماکروپرولاکتینوما: این تومورها بیشتر از سه هشتم اینچ قطر دارند و کمتر شایع هستند و در مردان رشد می‌کنند.

علائم پرولاکتینوما

علائم تومورهای پرولاکتینوما بسته به جنسیت متفاوت است.

نشانه‌های پرولاکتینوما در زنان

• توقف قاعدگی که ناشی از یائسگی و دیگر مشکلات هورمونی نباشد
• کاهش میل جنسی
• تولید و ترشج شیر در زمان‌هایی که فرد باردار نبوده
• ناباروری ناشی از اختلال در ترشح تخمک
• سردرد
• مشکلات و تغییرات بینایی

نشانه‌های پرولاکتینوما در آقایان

• اختلال نعوظ (ناتوانی در رسیدن یا حفظ نعوظ کافی برای دخول)
• کاهش میل جنسی
• بزرگ شدن سینه
• ناباروری
• کاهش دید محیطی یا سایر تغییرات بینایی
• سردرد
• اگر

اگر سایز تومور هیپوفیز خیلی بزرگ باشد و پرولاکتینوما خیلی شدید باشد؛ علائم این بیماری متفاوت است:

• سردرد
• افتادگی پلک، دوبینی، نواحی از دست رفته  میدان دید و سایر تغییرات بینایی
• کاهش حس بویایی
• تهوع و استفراغ
• خستگی
• مشکلات سینوس

علل پرولاکتینوما چیست؟

از آنجاکه بیماری پرولاکتینوما در هیپوفیز مغز ایجاد می‌شود اما بر سلامت جنسی زنان و مردان اثر می‌گذارد؛ بسیاری از خانم‌ها و آقایان دوست دارند بدانند که علت اصلی ایجاد تومور در این غده چیست. تومورهای هیپوفیز مانند پرولاکتینوما معمولاً با عوامل ارثی مرتبط نیستند، اما ممکن است رخ دهد. با این حال هنوز مشخص نیست که تومورهای هیپوفیز چطور ایجاد می‌شوند.

شایع‌ترین نوع تومور هیپوفیز

از بین تومورهای هیپوفیز که تولید کننده هورمون‌اند، پرولاکتینوما شایع ترین آنهاست. پرولاکتینوما همان‌طور که از اسمش پیداست؛ پرولاکتین تولید می‌کند. این هورمون سبب تولید شیر در بدن می‌شود. از طرفی  که با تولید شیر مرتبط است. د

پرولاکتینوما بیشتر در زنان شایع است یا مردان؟

پرولاکتینوما در زنان بیشتر از مردان شیوع دارد و در بیشتر موارد، افراد مبتلا به پرولاکتینوما سن کمتر از 40 سال دارند. به هر حال این بیماری در کودکان خیلی نادر است.

تشخیص پرولاکتینوما چگونه است؟

برای بررسی مشکل پرولاکتینوما در بدن پزشک برای بیمارش یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد اما برای تشخیص دقیق‌تر  باید آزمایش خون، سیتی اسکن  و MRI  هم انجام می‌شود.

تائید پرولاکتینوما در آزمایش خون

بعد از انجام آزمایش خون اگر نتیجه پرولاکتین عددی بین 150 تا 200 نانوگرم در میلی لیتر (ng/ml) باشد، احتمالاً  شما دچار پرولاکتینوما یا تومور غده هیپوفیز هستید. برای تشخیص پرولاکتینوما ممکن است از بیماری برخی دیگر از فاکتورهای آزمایش خون مانند تستوسترون، تیروئید و برخی دیگر از فاکتورهای سنجش عملکرد غده هیپوفیز هم خواسته شود.

درمان پرولاکتینوما چیست؟

این بیماری را می‌توان با داروهایی که پزشک می‌دهد؛ درمان کرد. داروهای تجویزی پرولاکتینوما تقلید کننده دوپامین (که پیام‌ها را بین اعصاب و سلول‌های مغزی منتقل می‌کند) هستند. این داروها آگونیست‌های دوپامین نام دارند و در 80 تا 90 درصد افراد، سبب کاهش سایز تومورها و کاهش سطح هورمون پرولاکتین می‌شوند. داروهای رایج برای درمان پرولاکتینوما عبارتند از:

• داستینکس (کابرگولین): این دارو معمولاً با دوز 0.5 میلی گرم (میلی گرم) مصرف می شود، ماندگاری طولانی دارد و معمولاً فقط باید تا دو بار در هفته مصرف شود. 1 این دارو کمترین عوارض جانبی را دارد و معمولاً اولین دارویی است که تجویز می شود.
• پارلودل (بروموکریپتین): معمولا روزانه 2-3 دوز 2/5 میلی گرمی برای بیماران تجویز می‌شود.
• نورپرولاک (کیناگولید): دوز این دارو یک بار در روز به تدریج به 75 میکرون افزایش می‌یابد.
• روگرام‌ها: در عرض چند هفته پس از مصرف این داروها، سطح پرولاکتین معمولاً به حالت عادی برمی‌گردد. با کاهش سطوح این هورمون، چرخه‌های قاعدگی معمولاً دوباره به حالت عادی باز می‌گردند؛ خانم دوباره شانس باروری دارو میل جنسی دوباره بالا می‌رود.

میزان اثر بخش درمان دارویی در پرولاکتینوما

با مصرف داروهایی که نام بردیم؛ اغلب سایز تومورهای هیپوفیز کاهش می‌یابد. در نتیجه فشار وارده بر اعصاب یبنایی کاهش می‌یابد؛ در نتیجه مشکلات بینایی بهبود می‌یابد. با این‌حال علی‌رغم در 5 درصد موارد؛ افراد به داروها مقاوم هستند. 5 درصد دیگر هم ممکن است به دلیل مواجهه با عوارض جانبی این داروها، نمی‌توانند مصرف این داروها را ادامه دهند.

سایر درمان‌های پرولاکتینوما

اگر فردی به درمان‌های پرولاکتینوما جواب ندهد؛ پزشک برای او درمان جراحی را انجام می‌دهد. در مواردی هم درمان پرتودرمانی موثر است. در روند پرتودرمانی باید تبحر خاصی رعایت شود که پرتوهای درمانی فقط به تومور هیپوفیز بتابند و بافت‌های کناری را آلوده نکنند.

در یک کلام؛ علت و درمان پرولاکتینوما چیست؟

ابتلا به پرولاکتینوما می‌تواند با علائم ناباروری در زنان و مشکلات جنسی در مردان خود را نشان دهد. برای درمان این بیماری توموری، باید ابتدا آن را با آزمایش خون و انواع تصویربرداری‌های پزشکی تشخیص داد. سپس پزشک بعد از تشخیص این تومور، داروهایی را تجویز می‌کند که سایز تومور را کاهش می‌دهند و سبب کاهش سطح هورمون پرولاکتین در بدن می‌شوند. در صورتی‌که پزشک برای شما انواع آزمایش خون را تجویز کرده است؛ می‌توانید این آزمایش‌ها را در خانه خودتان انجام دهید؛ کافی‌ست در مگا اپ سرویس آچاره درخواست نمونه‌گیری آزمایش خون در منزل بدهید. دیگر لازم نیست برای هر تست کوچکی تا آزمایشگاه بروید؛ تمام تست‌ها کنار بالین شما قابل انجام‌اند؛ کاقی‌ست آچاره را لمس کنید. 

منبع: verywellhealth