آزمایش ژنتیک پدر فرزندی، چیست و چقدر مطمئنه؟

اگر به هر دلیل از شما خواسته شده که رابطه پدری یا فرزندی خود را با فردی به اثبات برسانید یا کسی این ارتباط را تکذیب می‌کند؛ شاید لازم باشد که بدانید آزمایش ژنتیک پدر فرزندی چیست و چطور می‌تواند به شما در حل این مشکل کمک کند. در ادامه با ما در آچاره سلامت همراه باشید تا تمام نکاتی که درباره صحت و اطمینان جواب این آزمایش نیاز دارید را بگوئیم.

فهرست مطالب

آزمایش ژنتیک پدر فرزندی چیست؟

معمولا وقتی از کسی تست تشخیص هویت پدر فرزندی خواسته می‌شود؛ باید برای آزمایش ژنتیک پدر فرزندی اقدام کند. در این آزمایش با بررسی DNA دو فرد که درباره رابطه پدر فرزندی آنها اختلاف نظر وجود دارد؛ می‌توان مشخص کرد که این دونفر واقعا:

• رابطه پدر فرزندی دارند.
• رابطه پدر فرزندی ندارند.

در آزمایش ژنتیک پدر فرزندی باید چه چیزی بررسی شود؟

برای این‌که مشخص شود دو نفر به طور ژنتیکی رابطه پدر فرزندی دارند؛ باید دید نیمی از ماده ژنتیک بدن فرزند از آقایی که ادعا می‌کند پدر این فرزند هست / نیست وارد بدن فرزند شده است یا خیر؟ در اصل اگر شخصی پدر یک فرزند باشد؛ نیمی از کروموزم‌هایش باید شبیه کروموزم‌های فرزند باشد.

ماده ژنتیک چطور رابطه پدر فرزندی را نشان می‌دهد؟

وقتی زن و مردی با هم نزدیکی داشته باشند؛ اگر در این نزدیکی یک نطفه حاصل شود؛ فرزندی حاصل این نزدیکی خواهد بود. برای تشکیل این نطفه باید سلول تخمک خانم با اسپرم آقا ترکیب شود. این حالت که لقاح نامیده می‎شود؛ در اصل ماده ژنتیک دو هسته سلول‌های جنسی خانم و آقا را با هم ترکیب می‌کند. سلول تخمک و سلول اسپرم هر کدام نیمی از ماده ژنتیک سایر سلول‌های بدن زن یا مرد را دارند. اگر این دو سلول با هم ترکیب شوند؛ یک سلول با ماده ژنتیک کامل به وجود می‌آید؛ که با تقسیم سریع و پی‌در پی تبدیل به جنین، نوزاد و در نهایت یک انسان بالغ می‌شود.

موارد کاربرد آزمایش ژنتیک پدر فرزندی چیست؟

اکثر خانواده‌ها به این آزمایش نیازی پیدا نمی‌کنند اما اگر موضوع ارتباط پدر فرزندی مساله‌ای را ایجاد کند؛ فرزند یا پدر مایل هستند که داشتن / نداشتن این ارتباط را یا برای خودشان به اثبات برسانند یا برای قانون. موارد کاربرد انجام تست ژنتیک پدر فرزندی بیشتر دو حالت است:

1. اهداف احساسی و غریزی داشتن/ نداشتن ارتباط پدر فرزندی
2. اثبات حقوقی داشتن / نداشتن رابطه پدر فرزندی برای منفعت اجتماعی

منافع حقوقی ناشی از اثبات شدن یا نشدن رابطه ژنتیکی پدر فرزندی

اگر رابطه ژنتیکی پدر فرزندی با آزمایش اثبات شود یا نشود؛ افراد می‌توانند درباره این موارد، تصمیم روشنی بگیرند یا ادعایی را به اثبات برسانند، مثلا:

• ارثیه
• دریافت شناسنامه
• حقوق بازنشستگی
• اجازه ازدواج
• بیمه عمر
• مزایای دولتی
• وام‌های سازمانی
• بررسی هویت نسلی

آزمایش ژنتیک پدر فرزندی چقدر دقیق است؟

با توضیحاتی که دادیم شاید کسانی که بخواهند آزمایش ژنتیک پدر فرزندی را انجام دهند؛ بخواهند از میزان دقت و صحیح بودن این آزمایش مطمئن شوند. شاید همین تائید ژنتیکی بتواند بسیاری از مشکلات آنها را حل کند؛ بنابراین باید بدانند که میزان اطمینان این آزمایش مثلا 20 درصد است یا 50 درصد یا 100 درصد؟ در پاسخ باید بگوئیم که آزمایش ژنتیک پدر فرزندی واقعا دقیق است و رابطه پدر و فرزند را کاملا اثبات می‌کند.

میزان دقت آزمایش پدر فرزندی ژنتیکی

با بررسی نمونه DNA دو نفر می‌توان به طور واضح و با درصد اطمینان 99/9 درصد، اعلام کرد که رابطه پدر فرزندی وجود دارد یا وجود ندارد.

• دقت علمی آزمایش ژنتیک پدر فرزندی: 99,99999٪ اطمینان
• نحوه بررسی آماری: نرم‌ افزارهای پیش‌رفته آماری

خطای آزمایش ژنتیک ارتباط پدر و فرزند

به طور کلی برای اثبات مستندانه هر گزاره علمی یا قانونی، مفهوم درصد اطمینان بیان می‌شود. این اصطلاح که در اصل از علم آمار به علوم دیگر آمده است؛ نشان می‌دهد که اگر اثبات یک موضوع بالای 99 درصد باشد؛ یعنی درصد خطا را کاملا می‌توان چشم‌پوشی کرد. یعنی با اطمینان کامل می‌توان گفت که فرضیه مورد بررسی صحیح است.

نحوه بررسی فرضیه ارتباط پدر فرزندی در آزمایش ژنتیک

1) کاندیداهای بررسی نمونه ژنتیک: برای این‌که مشخص شود رابطه پدر فرزندی دو انسان چگونه است؛ به این طریق فرضیه‌ها چیده می‌شوند:

• فرد شماره 1: پدر
• فرد شماره 2: فرزند (دختر/ پسر)

2) فرضیه‌گذاری ارتباط ژنتیکی پدر فرزندی: حالا برای ارتباط پدر فرزندی دو فرضیه وجود دارد که بر اساس ادعای یکی از دو نفر باید بررسی شوند:

1. فرضیه 1: فرد شماره 1، پدر فرد شماره 2 است.
2. فرضیه 2: فرد شماره 1، پدر فرد شماره 2 نیست.

3) انجام تست ژنتیک پدر فرزندی: حال با گرفتن نمونه مناسب از بدن فرد شماره 1 و فرد شماره 2، می‌توان آزمایش ژنتیک را انجام داد.

4) تطابق نرم‌افزاری ماده ژنتیکی دو فرد: بعد از بررسی نمونه DNA دو فرد توسط سیستم‌های آزمایشگاهی پیش‎رفته، باید هر دو نمونه به کمک نرم‌افزار با هم مقایسه شوند. نرم‌افزار شباهت کروموزم‌های دور فرد را با هم مقایسه می‌کند :

• اثبات فرضیه 1: اگر نیمی از این دو سری ماده ژنتیکی شبیه هم باشند؛ نشان می‌دهد که نیمی از ماده ژنتیک فرد شماره 2، از سلول جنسی فرد شماره 1، آمده است؛ بنابراین فرد شماره 1، پدر فرد شماره 2 است.
• اثبات فرضیه 2: در صورتی‌که بعد از بررسی دو سری ماده ژنتیک، مشخص شود که این دو نمونه در نیمی از ماده ژنتیکی شباهتی ندارند، مشخص می‌شود که فرد شماره 1، پدر فرد شماره 2 نیست.

انجام آزمایش ژنتیک پدر فرزندی

حالا که فهمیدیم آزمایش ژنتیک پدر فرزندی چیست؛ باید بدانیم که برای انجام آن چه مراحلی را طی کنیم؟

اولین قدم: پیدا کردن آزمایشگاه ژنتیک انجام‌دهنده آزمایش پدر فرزندی

تمام آزمایشگاه‌های سطح شهر آزمایش ژنتیک پدر فرزندی را انجام نمی‌دهند؛ تنها برخی آزمایشگاه‌های خیلی مجهز این آزمایش را در فهرست کار خود دارند؛ علتش هم این است که تجهیزات آزمایشگاهی ژنتیک بسیار گران است؛ بنابراین باید حتما دستگاه‌ها و نرم‌افزارهای ژنتیکی در آزمایشگاه موجود باشند. برای این‌که چنین تستی را انجام دهید؛ می‌توانید در مگا اپ سرویس آچاره درخواست بدهید. آچاره با مجهزترین آزمایشگاه‌های ژنتیکی در ارتباط است. انجام آزمایش هم در خانه خودتان می‌تواند صورت گیرد. کافی‌ست درخواست نمونه‌گیری آزمایش در منزل را در آچاره ثبت کنید.

قدم دوم: نمونه‌گیری ژنتیکی

برای بررسی ماده ژنتیک در اثبات رابطه پدر فرزندی می‌توان دو نوع نمونه از افراد متقاضی گرفت:

1. نمونه خون
2. نمونه آماده شده با سواب

می‌توانید هر دو نوع این نمونه‌گیری را انتخاب کنید. اگر بخواهید آچاره نمونه‌گیری آزمایش ژنتیک پدر فرزندی را برای‌تان انجام دهد؛ نکنسین آزمایشگاه بعد از نمونه‌گیری در خانه، آن را به آزمایشگاه می‌برد. نمونه چه با سواب گرفته شده باشد؛ چه با خون؛ باید در آزمایشگاه با دستگاه‌های مجهز بررسی شود.

نمونه خون برای ارتباط پدر فرزندی

برای انجام نمونه‌گیری خون، از دست هر دو نفری که باید آزمایش ژنتیک بدهند، کمی خون استخراج می‌شود. این نمونه‌گیری مانند سایر آزمایش‌های خون ساده‌‌ای است که تا به حال انجام داده‌اید. برای گرفتن این نمونه:

• ناشتایی لازم نیست.
• نمونه‌گیری عوارضی ندارد.
• جای گرفتن نمونه خون ممکن است کمی درد بگیرد.

نمونه‌ سواب برای آزمایش ژنتیک پدر و فرزند

در این نوع نمونه‌گری یک وسیله کوچک و باریک مانند گوش پاک کن را وارد دهان فرد می‌کنند. به این وسیله نمونه برداری آزمایشگاهی سواب می‌گویند. در این نمونه سلول‌های باکال وجود دارند که برای بررسی ژنتیکی مناسب هستند.

سریال‌ها و آزمایش ژنتیک پدر فرزندی

در فیلم‌ها و سریال‌های خارجی که فرهنگی متفاوت از ما را نشان می‌دهند؛ انجام آزمایش ژنتیک پدر فرزندی بسیار به عنوان یک سوژه خوب استفاده می‌شود. این آزمایش در موارد پزشکی قانونی هم کاربرد دارد؛ پس در سریال‌های جنایی هم ممکن است به آن زیاد پرداخته شود.

استفاده از آزمایش ژنتیک پدر فرزندی در سریال‌های ایرانی

در برخی از سریال‌های پلیسی و جنایی ایرانی هم از سوژه‌هایی که باید ارتباط فرزند با پدرش به اثبات برسد؛ استفاده شده است. جدیدترین سریالی که به این موضوع پرداخت؛ سریال یاغی بود. تصور کنید که یک آقا بخواهد از حق قانونی و شرعی خود استفاده کند و بدون اطلاع همسر و فرزندانش، ازدواج کند. اگر فرزندی حاصل این ازدواج باشد؛ چطور و به هر دلیلی برای او شناسنامه گرفته نشود؛ باید برای اثبات رابطه فرزند با پدرش، حتما به دادگاه تست تشخیص هویت پدری ارائه دهد.

آزمایش ژنتیک پدر فرزندی در سریال‌های ترکی

یکی از مشهورنرین و پرمخاطب‌ترین سریال‌های ترکی که ایرانی‌ها خیلی دوستش داشتند؛ نبرد گل‌ها بود. در این سریال وقایع حول بررسی ارتباط پدر فرزندی پزشک و دانشمند مرحوم خیَر مشهوری و دخترش که طراح مد سرشناس و خبرسازی بود؛ می‌چرخید.

نکته برداری Takeaway

• با آزمایش ژنتیک می‌توان مشخص کرد که دو نفر رابطه پدر فرزندی دارند یا ندارند.
• این آزمایش برای نیازهای احتماعی و غریزی انسان‌ها بسیار مهم است.
• نمونه‌گیری این آزمایش ژنتیک درد و هزینه بالایی ندارد.
• درصد اطمینان این آزمایش بسیار بالاست و با اطمینان هدف آزمایش را مشخص می‌کند.

پرسش‌های پرتکرار

در بالا تمام موارد مورد نیاز شما برای این‌که بدانید آزمایش ژنتیک پدر فرزندی چیست؛ را گفتیم. با این‌حال شاید باز هم در این رابطه سوال‌هایی داشته باشید. ابتدا نگاهی به سوال جواب‌های زیر بیاندازید؛ اگر ابهام شما برطرف نشد. در بخش نظرات از ما بپرسید تا پاسخ دهیم.

سوال: اگر جواب آزمایش پدر فرزندی به صورت 50 درصد گزارش شد؛ چه کار باید کرد؟

جواب: چنین امکانی وجود ندارد؛ در بررسی ژنتیکی نمونه ارسالی به آزمایشگاه، دو ماده ژنتیک در نیمی از رونوشت خود یا دقیقا شبیه هم هستند یا نیستند. بنابراین جوابی جواب یا درصد خیلی کمی است مثلا زیر 1 درصد یا عددی بالای 95 درصد. 5 درصدی هم که شباهت وجود ندارد؛ به دلیل برخی جهش‌های شدید است که خیلی موارد نادری هستند. بنابراین آزمایش ژنتیکی درصد اطمینان بسیار بالایی برای تائید فرضیه‌های متقاضیان این آزمایش را دارد.

سوال: برای مشخص شدن فرضیه ژنتیکی ارتباط پدر فرزندی باید چقدر صبر کنیم؟

جواب: با انجام آزمایش ژنتیک پدر فرزندی، بعد از 2 روز جواب آزمایش مشخص می‌شود و می‌توانید بفهمید با فرد دیگر رابطه پدر فرزندی دارید یا ندارید.

سوال: آیا آزمایش پدر فرزندی در سنین بالا و سالمندی مرد هم قابل انجام است؟

جواب: به کمک آزمایش ژنتیک پدر فرزندی می‌توان در هر سنی متوجه ارتباط پدر فرزندی داشتن یا نداشتن دو فرد مطمئن شد. یعنی سن عامل اثرگذاری در این آزمایش نیست.

در یک کلام؛ آزمایش ژنتیک پدر فرزندی مشکلم را حل می‌کنه؟

اگر بنا به درخواست خودتان یا قانون می‌خواهید برای اثبان رابطه پدر فرزندی، آزمایش بدهید؛ باید بدانید که آزمایش ژنتیک برای شما خطری ندارد و می‌تواند صحت ادعای شما را با اطمینان تقریبا 100 درصد، مشخص کند. در صورتی‌که به هر دلیلی نمی‌خواهید ارتباط پدر فرزندی شما با این آزمایش مشخص شود؛ باید فکر دیگری کنید.

منبع: vaterschaftstests – clevelandclinic