آزمایش اکسیژن خون چیست؟

می‌دانستید با آزمایش خون می‌توان سطح اکسیژن و دی‌ اکسیدکربن خون را تشخیص داد؟ این آزمایش برای سنجش عملکردم دم و بازدم ریه‌ها کاربرد دارد. این آزمایش در دوران کرونا خیلی تجویز می‌شد اما حالا هم برای افراد مسن و کسانی که به دلیل شرایط زندگی در خطر بیماری‌های ریوی قرار دارند؛ تجویز می‌شود. در ادامه با آچاره سلامت همراه باشید تا درباره آزمایش سطح اکسیژن خون، بیشتر آشنا شویم.

فهرست مطالب

آزمایش سطح اکسیژن خون چیست؟

آزمایش سطح اکسیژن خون برای آنالیز گازهای خون است. در این آزمایش میزان اکسیژن دم و دی اکسیدکربن بازدم اندازه‌گیری می‌شود. با این تست می‌توان عملکرد ریه را بررسی کرد.

مطلب پیشنهادی: آزمایش پروژسترون سرم چیست؟ کاربردهایش را بشناسید

نام دیگر آزمایش اکسیژن خون چیست؟

• آزمایش گاز خون
• گازهای خون شریانی
• ABG
• تجزیه و تحلیل گاز خون
• آزمایش اشباع اکسیژن

مطلب پیشنهادی: درمان کبودی جای آزمایش خون چگونه است؟

فاکتورهای آزمایش اکسیژن خون چیست؟

با این آزمایش می‌توان به جز سنجش گاز اکسیژن و دی اکسیدکربن، تعادل اسید و باز خون را بررسی کرد. فاکتورهای بررسی‌شونده در آزمایش خون عبارتند از:

• میزان اکسیژن (O2CT). این فاکتور اکسیژن خون را اندازه گیری می‌کند.
• اشباع اکسیژن (O2Sat). این فاکتور هموگلوبین خون شما را اندازه گیری می‌کند. هموگلوبین پروتئینی در گلبول‌های قرمز است که اکسیژن را از ریه‌ها به بقیه بافت‌های بدن می‌رساند.
• فشار جزئی اکسیژن (PaO2). این فشار اکسیژن محلول در خون است و نشان می‌دهد که چطور اکسیژن از ریه‌های وراد جریان خون می‌شود.
• فشار جزئی دی اکسید کربن (PaCO2). این فاکتور دی اکسید کربن در خون را اندازه گیری می‌کند.
• pH: این فاکتور سطح تعادلی اسیدها و بازها را در خون را می‌سنجد.

کاربرد آزمایش اکسیژن خون چیست؟

پزشکان این آزمایش را برای بررسی شرایط مختلفی تجویز می‌کنند:

• مشکلات تنفسی
• تهوع و استفراغ مکرر
• بیماری‌های ریوی مانند:
  • آسم
  • بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
  • فیبروز کیستیک
• آسیب سر یا گردن که بر تنفس اثرگذار است.
• مصرف بیش از حد دارو
• بررسی کیفیت اکسیژن درمانی
• مسمومیت با مونوکسید کربن
• آسیب ناشی از استنشاق دود
• مشکلات ریوی نوزادان

مطلب پیشنهادی: آزمایش پانل متابولیک جامع خون CMP چیست؟

نحوه انجام آزمایش اکسیژن خون

برای انجام آزمایش خون نمونه‌گیری از ورید یا سیاهرگ انجام می‌شود. با این حال در این آزمایش از خون سرخرگ نمونه‌گیری می‌شود؛ زیرا میزان اکسیژن دمی در سرخرگ است نه سیاهرگ.

از کدام رگ برای آزمایش اکسیژن خون می‌گیرند؟

معمولا در نمونه‌گیری خون از سیاهرگ یا ورید داخل بازو، خون‌گیری انجام می‌شود اما در آزمایش اکسیژن خون، خون باید از شریان سرخرگ گرفته شود که اکسیژن دمی از ریه وارد آن شده است. در آزمایش سنجش اکسیژن خون، از سرخرگ مچ دست، نمونه‌گیری انجام می‌‌شود. این شریان رادیال نام دارد. البته گاهی بنا به تشخیص پرستار یا تکنسین نمونه‌گیری خون از شریان‌های آرنج یا کشاله ران هم گرفته می‌شود.

نمونه خون آزمایش اکسیژن نوزادان

برای نمونه‌گیری از خون نوزادان از پاشنه پا یا بند ناف آنها نمونه خون گرفته می‌شود.

مطلب پیشنهادی: نحوه خونگیری از کف پای نوزاد چگونه است؟

آزمایش اکسیژن خون درد دارد؟

درد ورود سوزن به شریان یا سرخرگ، شدیدتر از نمونه‌گیری‌های معموای است. بعد از این‌که لوله نمونه‌گیری پر شد؛ نمونه‌گیر یک پنبه الکل یا بانداژ را روی محل انجام آزمایش قرار می‌دهد و از شما می‌خواهد تا به مدت 5-10 دقیقه آن را فشار دهید تا از کبودی و درد بیشتر، پیش‌گیری شود.

آمادگی برای آزمایش اکسیژن خون

• برای این آزمایش نیازی نیست ناشتا باشید.
• تکنسین نمونه‌گیری از مچ دست شما، تست آلن می‌گیرد. این تست نشان می‌دهد که گردش خون شما در حد مناسب است یا خیر.
• اگر تحت درمان با کپسول اکسیژن هستید؛ باید 20 دقیقه قبل از آزمایش، کپسول را جدا کنید و در هوای اتاق تنفس بکشید؛ به این کار، آزمایش هوای اتاق می‌گویند؛ اگر نتوانید در هوای اتاق به خوبی تنفس کنید؛ تست اکسیژن خون برای‌تان انجام نمی‌شود.

عوارض آزمایش اکسیژن خون چیست؟

مانند هر نمونه‌گیری دیگری برای آزمایش، تست اکسیژن خون می‌تواند سبب خونریزی، کبودی یا درد در محل نمونه‌گیری شود. این عوارض معمولا ظرف 2 روز از بین می‌روند.

مطلب پیشنهادی: آزمایش کلسیم خون ناشتا برای چیست؟

تفسیر نتیجه آزمایش اکسیژن خون

اگر در نتیجه آزمایش سطح اکسیژن خون، حد اکسیزن خون‌تان کم است؛ یعنی:

• اکسیژن کافی دریافت نمی‌کنید.
• به اندازه کافی از دی اکسید کربن را دفع نمی‌کنید.
• اسید و باز خون‌تان در تعادل نیست.
• ممکن است بیماری کلیوی یا ریوی داشته باشید.

آزمایش اکسیژن خون در یک کلام

در دوران کرونا دستگاه‌های گیره‌ای کوچکی برای سنجش میزان اکسیزن خون به فروش می‌رسید؛ این دستگاه که پالس اکسیمتری نام دارد. اشکال این آزمایش سنجش اکسیژن در بخش به خصوصی از بدن است. بنابراین خیلی نمی‌توان به نتیجه آن اعتماد کرد. اگر دوست دارید بدون مراجعه به آزمایشگاه، سطح اکسیژن خودتان یا بیمارتان در منزل اندازه‌گیری شود؛ در مگا اپ سرویس آچاره درخواست خدمات آزمایش در منزل بدهید. یک تکنسین آزمایشگاه در زمانی که تعیین کرده‌اید؛ به بالین بیمارتان خواهد آمد. به همین سادگی.

منبع: medlineplus