راه تشخیص تنبلی تخمدان چیست؟ مراحل افتراقی

می‌دانید راه راه تشخیص تنبلی تخمدان چیست؟ در صورتی‌که یک خانم دچار علائم تنبلی تخمدان باشد؛ به راحتی نمی‌توان با یک آزمایش یا معاینه ساده، تشخیص داد که دچار این بیماری است؛ به عبارتی روند تشخیص بیماری‌ها به همان راحتی که مردم تصور می‌کنند؛ نیست. پزشکان برای تشخیص بسیاری از بیماری‌ها از روش افتراقی استفاده می‌کنند. به این معنی‌که اگر علائم مشکل‌ساز، میان بیماری‌های مختلفی مشترک است؛ پزشکان باید برای تشخیص یک بیماری، سایر این بیماری‌ها را رد کنند. در ادامه با ما در آچاره سلامت همراه باشید تا درباره این روند تشخیصی بیشتر بدانیم.

فهرست مطالب

راه تشخیص افتراقی تنبلی تخمدان

هنگامی‌که خانمی با مشکلات هورمونی شدید و عوارض ناشی از آن مثلا آکنه، ریزش مو، وجود انواع موهای زائد مردانه، چاقی، برهم خوردن نظم پریودها، پریود نشدن و مشکلات دیگری به پزشک مراجعه کند؛ پزشک نمی‌تواند به راحتی بگوید که مثلا مشکل ساده‌ای مثل آکنه از بیماری هورمونی این خانم است یا پوست چرب یا باکتری‌های سطح پوست خانم را دچار این بیماری کرده‌اند. برای این‌که پزشک بفهمد چه عاملی پشت این علائم هستند باید روش‌های هدفند را برای حذف تمام بیماری‌هایی که سبب ایجاد این علائم، شده‌اند را پیاده‌سازی کند. به این روش تشخیص افتراقی یا Differential Diagnosis می‌گویند.

روند تشخیص افتراقی بیماری‌ها

پزشکان بعد از بررسی اولین علائم بیماری تشخیص‌ داده‌نشده، می‌توانند برای خود یک فهرست کامل از بیماری‌هایی که سبب این علائم شده را برای خود ردیف کنند. برخی پزشکان نیز به دلیل مراجعین بالا دیگر این بیماری‌ها احاطه ویژه‌ای دارند. بعد از این‌که پزشک توانست با انواع آزمایش‌های خون، تصویربرداری پزشکی یا بیوپسی، تشخیص دهند که کدام بیماری‌ها عامل این علائم نیستند؛ به مرور موارد این فهرست، حذف می‌شوند و در نهایت یک یا دو بیماری می‌مانند که پزشک با بررسی‌های نهایی، متوجه می‌شود که کدام بیماری عامل این علائم بوده است و به نتیجه قطعی می‌رسد.

بیماری‌های بررسی شونده در روند افتراقی تنبلی تخمدان

در مورد علائمی که سبب شک پزشک به بیماری‌ تنبلی تخمدان می‌شوند؛ این موارد بیشتر مورد بررسی قرار می‌گیرند:

1. بیماری‌های تیروئیدی
2. هیپرپرولاکتینمی
3. هیپرپلازی مادرزادی آدرنال
4. سندرم کوشینگ

راه تشخیص تنبلی تخمدان با رد افتراقی بیماری تیروئید

غده تیروئید، یک عضو پروانه‌ای کوچک است که در جلوی گلو قرار دارد و بیشتر متابولیسم بدن را تنظیم می‌کند. این غده سبب تولید و ترشح دو هورمون به نام‌های T3 و T4 می‌شود. هورمونن‌های تیروئیدی برای تنظیم عملکردهای کلیدی بدن از جمله تنفس، ضربان قلب، وزن بدن، قدرت عضلانی و چرخه‌های قاعدگی حیاتی هستند. هنگامی که هورمون تیروئید خیلی کم (کم کاری تیروئید) یا بیش از حد (پرکاری تیروئید) تولید شود؛ فرد دچار بیماری‌های تیروئیدی می‌شود که علائم بسیار مشابهی به تنبلی تخمدان دارند. این علائم مشابه عبارتند از:

• چرخه‌های قاعدگی غیر طبیعی
• تغییرات غیرقابل توضیح در وزن
• خستگی
• عدم تحمل دما
• ناباروری در کم کاری تیروئید

روش تشخیص افتراقی تیروئید – تنبلی تخمدان

پزشکان برای رد بیماری تیروئید در بروز این علائم از بیمار مراجع خود، آزمایش خون می‌گیرند که در آن سطح هورومون‌های T3 و T4 را بسنجند.

راه تشخیص افتراقی تنبلی تخمدان – هیپرپرولاکتینمی

پرولاکتین هورمونی است که توسط غده هیپوفیز تولید می‌شود و بر غدد پستانی اثر می‌گذارد. این هورمون می‌تواند سبب تولید شیر در سینه خانم‌ها بعد از زایمان شود. هیپرپرولاکتینمی یک بیماری هورمونی است که در آن پرولاکتین زیادی تولید می‌شود؛ در نتیجه خانم علائمی مثل قاعدگی نامنظم و شیردهی (گالاکتوره) را تجربه می‌کند که شبیه علائم تنبلی تخمدان است. یکی از شایع‌ترین علل هیپرپرولاکتینمی توموری در هیپوفیز به نام پرولاکتینوما است. پرولاکتینوما می‌تواند بزرگ یا کوچک باشد؛ البته اغلب خوش خیم (غیر سرطانی) است. هایپرپرولاکتینمی همچنین نیاز به تشخیص افتراقی دارد تا بیماری تیروئید را به عنوان علت حذف کند. برای تایید وجود تومور می‌توان از خانم MRI گرفت.

تشخیص افتراقی تنبلی تخمدان – هیپرپلازی مادرزادی آدرنال

هیپرپلازی مادرزادی آدرنال (CAH) یک اختلال ژنتیکی است که سبب کاهش تولید هورمون از غدد فوق کلیوی کورتیزول و آلدوسترون می‌شود. کورتیزول اصلی‌ترین هورمون استرس بدن است. آلدوسترون به تنظیم سطح سدیم و سایر الکترولیت‌ها در بدن کمک می‌کند. در عین حال، CAH می‌تواند باعث تولید بیش از حد آندروژن‌ها یا هورمون‌های مردانه در بدن زنان شود. این برهم خوردن تعادل می‌تواند منجر به این موارد شود:

• قاعدگی نامنظم
• رشد بیش از حد مو (هیرسوتیسم)
• قطع قاعدگی (آمنوره)

برخلاف CAH تنبلی تخمدان با آزمایش ژنتیک قابل انجام است.

راه تشخیص افتراقی تتنبلی تخمدان – سندرم کوشینگ

در سندرم کوشینگ، هورمون آدرنال زیادی ترشح می‌شود. این بیماری معمولاً توسط یک تومور خوش خیم به نام آدنوم هیپوفیز ایجاد می‌شود که فعالیت غده فوق کلیوی را تغییر می‌دهد و باعث تولید بیش از حد کورتیزول و آندروژن در بدن می‌شود. علائم سندروم کوشینگ تقریبا مشابه تنبلی تخمدان هستند؛ از جمله: افزایش وزن، هیرسوتیسم، پف صورت، افزایش و تکرر ادرار و تغییر در بافت پوست. همانند سندروم تخمدان پلی کیستیک، هیچ آزمایش مشخصی برای تشخیص سندروم کوشینگ وجود ندارد. با این حال برای بررسی الگوی تولید کورتیزول، آزمایش ادرار از بیمار گرفته می‌شود.

نکته برداری Takeaway

علائم سندروم تخمدان پلی کیستیک با بسیاری از بیماری‌ها مشابه است؛ بنابراین پزشکان باید با گرفتن آزمایش‌های مختلف از بیماران، ابتلای آنها به انواع این بیماری‌ها را رد کنند؛ به این روش تشخیص افتراقی تخمدان پلی کیستیک می‌گویند. فهرست شرایط و بیماری‌هایی که پزشکان باید در نظر بگیرند؛ عبارتند از:

• بارداری
• قطع تخمک گذاری فیزیولوژیک نوجوانان
• مقاومت به انسولین
• اختلال عملکرد تیروئید / کم کاری تیروئید
• هیپرپرولاکتینمی
• سندرم کوشینگ
• هیپرپلازی مادرزادی آدرنال
• اختلالات مادرزادی متابولیسم یا عملکرد استروئید آدرنال – به عنوان مثال. مقاومت به گلوکوکورتیکوئید، کمبود DHEA سولفوترانسفراز و غیره.
• تومورهای ترشح کننده آندروژن / تومورهای مردانه غده فوق کلیوی یا تخمدان (شروع سریع علائم ویریل شدن)
• آمنوره هیپوتالاموس
• نارسایی اولیه تخمدان
• آکرومگالی
• هیرسوتیسم

در یک کلام؛ راه تشخیص تنبلی تخمدان چیست؟

در صورتی‌که علائم ناخوشایندی مانند آکنه ، موی مردانه، ریزش مو، قطع پریود یا چاقی دارید و به هیچ وجه از بین نمی‌روند؛ می‌توانید با مراجعه به پزشک از او بخواهید علائم شما را بررسی کند. همان‌طور که اشاره کردیم این علائم توسط بیماری‌های مختلفی ایجاد می‌‌شوند که پزشکان با تشخیص افترافی آنها را قدم به قدم رد می‌کنند. در صورتی‌که پزشک برای شما انواع سونوگرافی و آزمایش را در نظر گرفته است؛ می‌توانید در مگا اپ سرویس آچاره، درخواست آزمایش خون در منزل یا سونوگرافی در محل بدهید. یک تکنسین برای گرفتن آزمایش شما به خانه‌تان می‌آید. دیگر لازم نیست برای هر معاینه یا آزمایش ساده در شهر بچرخید؛ یک کلینیک مجهز در دستان شماست؛ کافی‌ست آچاره را لمس کنید. 

منبع: verywellhealth – timeofcare