حساسیت به تن ماهی: انواع، علائم و درمان

خوردن ماهی تن کلی خاصیت دارد اما می‌دانستید حساسیت به تن ماهی هم خیلی شایع است؟ این محصول غذایی که از ماهی تن فرآوری می‌شود؛ ضمن داشتن میزان پروتئین و اسید چرب امگا 3 بالا، می‌تواند در بدن سبب آلرژی شدید شود. این حساسیت می‌تواند، اقشار با گروه‌های سنی مختلف را درگیر کند؛ از جمله کودکان، زنان و مردان. با این اوصاف اگر کسی به تن ماهی حساسیت داشته باشد؛ با خوردن تمام غذاها و اسنک‌هایی که حاوی این پروتئین دریایی هستند؛ ممکن است؛ دچار علائم انی آلرژی شود و بعضا در خطر جدی قرار بگیرد. اگر شما یا یکی از عزیزان‌تان به دچار این آلرژی هستید؛ تا پایان این صفحه، همراه آچاره سلامت باشید.

فهرست مطالب

حساسیت‌زایی تن ماهی

اگرچه تن ماهی یک غذای آماده بسیار لذیذ و پرفایده است؛ با این حال گروهی از افراد نمی‌توانند به راحتی این گوشت ماهی کنسرو شده را به راحتی بخورند؛ خصوصا در مواقعی که فرد نیاز دارد به جای پخت و پز، از غذای سریع کنسروشده، استفاده کند.

شیوع حساسیت به تن ماهی

برخی تحقیقات در امریکا، نرخ شیوع آلرژی به تن ماهی را 0/4 درصد اعلام کرده‌اند.

حساسیت به تن ماهی در کودکان شایع است؟

برخی کودکان، ممکن است به تن ماهی حساسیت داشته باشند؛ بنابراین باید برای بررسی نشانه‌های آلرژی در بدن آن، تمام نکات مربوط به علائم حساسیت به ماهی در کودکان را بشناسید.

عامل اصلی حساسیت تن ماهی

شاید با خودتان فکر کنید که آلرژی به ماهی، توسط چه ایجاد می‌شود؛ در پاسخ باید بگوئیم ماده حساسیت‌زای موجود در گوشته تن ماهی، نوعی پروتئین متصل به کلسیم است؛ این پروتئین پاروالبومین نام دارد.

سایر عوامل آلرژی به تن ماهی

به جز پروتئین اصلی ماهی تون که سبب برخی واکنش‌های حساسیت‌ می‌شوند؛ گروهی دیگر از مواد موجود در ماهی تون می‌توانند سبب بروز علائم آلرژی شوند؛ از جمله:

• ژلاتین ماهی
• آنزیم‌های انولاز
• آنزیم آلدولاز

شدت حساسیت به ماهی تون

پروتئین پاروالبومین عامل حساسیت‌زایی ماهی است که بیشتر در بخش گوشته سفید ماهی وجود دارد. از آنجاکه بخش اعظم ماهی تون از گوشت قرمز تشکیل شده است؛ مقداز این پروتئین در آن کمتر است؛ در نتیجه شدت علائم حساسیت به تن ماهی کمتر از آلرژی به سایر انواع ماهی است.

کاهش شدت حساسیت‌زای ماهی تن

برخی افراد تصور می‌کنند که اگر ماهی تون را با روش‌های شدید حرارت دهند یا از کنسرو این ماهی مصرف کنند؛ شدت حساسیت‌زایی پروتئین پاروالبومین، کاهش می‌یابد. این تصور درست نیست؛ چراکه پاروالبومین نسبت به حرارت پایدار است و از بین نمی‌رود؛ یعنی حتی اگر به ماهی تن حساسیت دارید؛ نوع خام، پخته یا کنسروشده آن، همه سبب بروز یک شدت از علائم خواهند شد.

شرایط ایجاد حساسیت به تون ماهی

گاهی افراد فکر می‌کنند تنها دست زدن به گوشت ماهی تون یا خوردن آن، سبب بروز علائم حساسیت می‌شود؛ در حالی‌که حساسیت به این ماهی می‌تواند در اثر این شرایط هم ایجاد شود:

• استنشاق بوی ماهی در حال طبخ یا کباب شدن در هوا
• تنفس ذرات گرد و غبار حاوی ریزذرات ماهی تون کبابی

علائم حساسیت به تون ماهی

اگر شخصی به تن ماهی حساسیت داشته باشد؛ ممکن است با ورود پروتئین آلرژن در بدنش، علائم این حساسیت ایجاد شود؛ از جمله:

• کهیر یا بثورات پوستی
• حالت تهوع
• گرفتگی معده
• سوء هاضمه
• استفراغ
• اسهال
• گرفتگی یا آبریزش بینی
• عطسه
• سردرد
• آسم
• شوک آنافیلاکسی ( این واکنش حساسیت شدید تنفسی، می‌تواند سبب قطع تنفس فرد شود)

تن ماهی و کهیر‌

اگر فردی حساسیت شدیدی به تن ماهی داشته باشد؛ ممکن است بعد از خوردن کنسرو تون ماهی یا هر گونه ساندویچ و سالاد حاوی این ماده غذایی، به جای واکنش شدید تنفسی، دچار کهیرهای بسیاز بزرگ و گسترده در بدن خود شود؛ به همین دلیل در صورتی‌که استعداد و سابقه حساسیت پوستی شدید دارید؛ بهتر است حتما قبل از خوردن این غذا برای اولین بار، تست حساسیت ساعد دهید.

تست حساسیت به تون ماهی پشت ساعد

برای پیش‌گیری از حساسیت به تن ماهی و کهیر زدن، بهتر است به جای خوردن تکه‌ای تون ماهی، کمی از آن را روی پوست پشت ساعد خود بمالید؛ اگر ظرف چند ساعت تا چند روز، دچار قرمزی، تورم ، خارش یا کهیر تشدید؛ به تون ماهی حساسیت ندارید.

مسمومیت هیستامینی با تن ماهی

شاید تصور کنید که این عبارت، به معنی آزاد شدن هیستامین در اثر حساسیت به تون ماهی است. این تصور صحیح نیست؛ مسمومیت هیستامینی با ماهی، ارتباطی با خود ماهی تون ندارد؛ این واکنش در اصل سندرومی شبیه واکنش آلرژیک است که فرد پس از خوردن ماهی تون آلوده به هیستامین زیاد، ایجاد می‌شود؛ مسمومیت هیستامینی تن ماهی مشکلی نسبتا شایع است که برای درمان آن باید آنتی هیستامین، مصرف شود.

تشخیص حساسیت به ماهی تن

اگر شخصی علائم حساسیت به تن ماهی را داشته باشد؛ ممکن است بخواهد از ابتلا به این حساسیت، مطمئن شود؛ به همین دلیل می‌تواند از روش تشخیصی تست حساسیت در کلینیک‌های آسم و آلرژی یا مطب پزشکان فوق تخصص ایمونولوژی، بهره‌مند شود. در این تست ممکن است با یک آزمایش خون واکنش ایمونوگلوبولین E (IgE) بدن نسبت به تون ماهی بررسی شود.

درمان حساسیت به تون ماهی

برای این‌که علائم حساسیت به تون ماهی، دیگر در شما بروز نکند؛ دارویی موجود نیست؛ تنها راه درمان حساسیت به تون ماهی، پرهیز غذایی است؛ به این منظور:

• از خوردن تون ماهی خودداری کنید.
• هر نوع سالاد یا ساندویچ حاوی تون ماهی را نخورید.
• در رستوران یا مهمانی از ترکیبات رسپی، هر غذایی مطمئن شوید؛ اگر تون ماهی دارد؛ اصلا نخورید.
• به صاحب‌خانه یا پیش‌خدمات رستوران یا مهماندار هواپیما، توضیح دهید که حساسیت به تون ماهی دارید؛ اگر غذا حاوی تون ماهی باشد؛ از او بخواهید؛ غذای دیگری را برای شما سرو کند.
• همیشه آمپول اپی نفرین همراه خود داشته باشید تا در صورت بروز شوک آنافیلاکسی، سریع تزریق کنید..

پرسش‌های پرتکرار FAQ

در بالا به طور مفصل درباره حساسیت به تون ماهی، توضیح دادیم؛ این آلرژی خطرناک نیست اما در برخی افراد می‌تواند سبب واکنش‌های شدید شود؛ در صورتی‌که هنوز ابهاماتی درباره این حساسیت دارید؛ می‌توانید نگاهی به سوال و جواب‌های زیر بیاندازید؛ اگر پاسخ پرسش خود را نیافتید؛ در بخش نظرات از ما بپرسید تا پاسخ دهیم.

سوال: آیا فقط تن ماهی سبب حساسیت می‌شود؟

جواب: خیر؛ بسیاری از ماهی‌های می‌توانند سبب بروز واکنش‌های حساسیت به ماهی مشابه تن ماهی شوند؛ از جمله: ماهی آزاد، ماهی تن و هالیبوت ( لوزی ماهی).

سوال: اگر به تن ماهی حساسیت داشته باشم؛ به سایر فرآورده‌های دریایی هم آلرژی دارم؟

جواب: از آنجا که عامل ایجاد علائم حساسیت به تن ماهی، یک آلرژن است؛ ممکن است برخی مولکول‌های پروتئینی در سایر فرآورده‌های دریایی نیز سبب بروز این علائم بشوند؛ از جمله: صدف، خرچنگ و سایز موجودات آبزی.

سوال: آیا حساسیت به تون ماهی همان مسمومیت با تن ماهی است؟

جواب: خیر؛ شاید برخی علائم این دو بیماری، شبیه هم باشد اما عوامل هر یک، با هم فرق دارند. مسمومیت با تون ماهی در اثر ورود برخی انگل‌ها یا سموم موجود در گوشت ماهی تون است.

سوال: افرادی که به تون ماهی حساسیت دارند؛ میگو هم نمی‌توانند بخورند؟

جواب: این تصور درست نیست؛ حساسیت به تن ماهی، عاملی مجزا دارد که در میگو نیست؛ برای بررسی حساسیت به میگو، باید تست حساسیت جدا بدهید.

سوال: آیا جوشاندن تن ماهی، خطر واکنش حساسیت به آن را کاهش می‌دهد؟

جواب: خیر؛ اگر ماهی تون در شرایط استاندارد نگهداری ماهی، به کارخانه کنسرو ماهی منتقل نشود؛ باکتری‌های محیط در گوشت بدن ماهی، فعالیت می‌کنند و سبب تشکیل هیستامین در آن می‌شوند. این ماده با فرآیندهای حرارتی کنسرو در کارخانه و حرارت دادن قوطی تون ماهی در منزل، از بین نمی‎رود و اثرات خود را خواهد گذاشت.

سوال: عامل حساسیت به صدف و تون ماهی یکسان‌اند؟

جواب: عاملی که سبب حساسیت به صدف می‌شود؛ پروتئینی در ماهیچه تروپومیوزین است. البته برخی عوامل دیگر هم سبب حساسیت به صدف می‌شوند از جمله: میوزین (پروتئین ماهیچه‌ای)، آرژنین کیناز (آنزیم) و هموسیانین (پروتئین حامل اکسیژن در نرم‌تنان)

در یک کلام؛ حساسیت به تون ماهی خطرناک است؟

خوردن ماهی تون، به خودی خود خطرناک نیست؛ با این‌حال سیستم ایمنی برخی افراد، این غذای دریایی را به عنوان عامل مهاجم می‌شناسد و در برابر آن واکنش حساسیت ایجاد می‌شود. در بالا تمام نکات مربوط به این حساسیت غذایی را توضیح دادیم؛ با این حال اگر شما با خوردن تن ماهی، دچار علائم شدید حساسیت می‌شوید باید حتما از خوردن این ماده غذایی و تمام غذاهای حاوی تن ماهی، پرهیز جدی داشته باشید.

منبع: everlywell – foodallergytest – bmh