وقتی اسم کراتینین می‌آید؛ حتما یاد دیالیز و نارسایی‌های کبدی می‌افتید؛ این ماده که در خون هر کسی موجود است؛ می‌تواند سلامت کلیهها را نشان دهد. پزشکان برای بررسی سطح این ماده در خون، آزمایش خون تجویز می‌کنند. وقتی این نسخه دست شما می‌رسد و می‌خواهید به آزمایشگاه بروید؛ از خودتان می‌پرسید که آیا برای آزمایش کراتین خون باید ناشتا بود؟ در ادامه با آچاره سلامت همراه باشید تا پاسخ این سوال را بدهیم.
فهرست مطالب
چرا سطح کراتین خون را باید اندازه گرفت؟
کراتینین ماده زائدی است که در اثر کارکرد تارهای عضلانی، به خون ترشح می‌شود. کلیهها موظف‌اند که کراتینین را از خود بگیرند و از طریق ادرار دفع کنند. اگر میزان کراتینین خون از حدی بیشتر شود؛ یعنی کلیهها درست کار نمی‌کنند.
کراتینین چطور از عضله وارد خون می‌شود؟
در عضلات مولکولی به نام کراتین فسفات هست که انرژی انقباض ماهیچه‌ها و تحرک آنها را فراهم می‌کند. وقتی این ماده در فرآیندهای متابولیسمی انرژی خود را از دست می‌دهد؛ از نظر بیوشیمیایی به کراتینین، تبدیل می‌شود. این ماده که بنا به تحرک مداوم بدن، با سرعتی مداوم به خون می‌ریزد؛ باید با همان سرعت هم از خون خارج شود. بنابراین عملکرد کلیهها در این رابطه بسیار مهم است. اگر این ماده به تدریج، در جریان خون جمع شود؛ نشان دهنده، نارسایی کلیوی است.
فاکتورهای موثر در آزمایش خون کراتینین ناشتا
وقتی پزشک بخواهد وضعیت کلیه‌های شما را بررسی کند؛ یک فاکتور مهم را باید بداند: میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR).
میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR): مقدار خونی است که در هر دقیقه از فیلترهای ریز کلیهها یا شبکه گلومرولی، عبور می‌کند. اگر کلیهها آسیب ببینند؛ خون کمتری از این شبکه عبور می‌کند و میزان فیلتراسیون کم‌تر می‌شود.
GFR و کراتینین، بیماری کلیوی را سریع نشان می‌دهند؟
تصور نکنید که فاکتور کراتینین و GFR، نارسایی کلیوی را مثل زنگ خطر نشان می‌دهند. اگرچه وقتی کراتینین سرم خون بالا باشد؛ یعنی عملکرد، کلیه پایین آمده است اما این کاهش عملکرد، خیلی قبلتر اتفاق افتاده است. یعنی اگر عملکرد کلیهها تا 50 درصد هم کم شود؛ هنوز کراتینین خیلی بالا نمی‌رود که بتوانید با آزمایش آن را تشخیص دهید.
آزمایش کراتینین ناشتا و سایر عوامل تشخیصی
پزشکان به جز بررسی نتیجه آزمایش کراتینین خون، فاکتورهای دیگری را هم برای بررسی نارسایی کلیوی، در نظر می‌گیرند؛ از جمله:
- سن
- نژاد
- جنسیت
- جثه بدنی
- دردهای فیزیک بدن
مطلب پیشنهادی: آزمایش خون کراتینین چیست؟ به کلیه چه ربطی داره؟ (در این مقاله کامل گفته‌ایم که در صورت دیدن چه علائمی باید بروید و آزمایش کراتینین خون بدهید و اگر چه بیماری‌هایی دارید باید این آزمایش را به طور منظم بدهید؛ حتما مطالعه کنید)
عوامل گمراه‌کننده در آزمایش کراتینین ناشتا
همیشه مشکلات کلیوی و شبکه گلومرولی نیستند که سبب افزایش سطح کراتینین خون می‌شوند؛ برخی بیماری‌ها و داروها هم کراتینین را بالا می‌برند؛ از جمله:
- مصرف مقدار زیادی گوشت در رژیم غذایی
- داروهای خاص (مثلاً سایمتیدین)
- عفونت کلیه
- تجزیه غیرطبیعی عضلات (رابدومیولیز)
- انسداد مجاری ادراری
مطلب پیشنهادی: کیسه اب گرم برای تسکین درد سنگ کلیه خوب است؟
چند ساعت قبل از آزمایش کراتینین خون ناشتا باشیم؟
برای سنجش سطح کراتینین خون لازم نیست که ناشتا باشید؛ صبح بلند شوید، صبحانه‌ای که دوست دارید را بخورید یا اگر قبل از ظهر است؛ میان وعده‌تان را میل کنید و بعد به آزمایشگاه بروید.
مطلب پیشنهادی: آزمایش سنگ کلیه چیست؟
چرا برخی آزمایشگاه‌ها می‌گویند برای تست کراتینین خون ناشتا باشیم؟
گاهی روش آزمایشگاهی یا درخواست پزشک ایجاب می‌کند؛ هنگام نمونه‌گیری ناشتا باشید؛ مثلا:
- ترکیب با سایر فاکتورها: در صورتی‌که مسئول آزمایشگاه با دیدن نسخه شما، خواسته که برای آزمایش کراتینین خون، ناشتا باشید؛ احتمالا پزشک معالج شما، درخواست بررسی فاکتورهای دیگری را هم داده است که آنها نیاز به ناشتا بودن دارند. در هر صورت برای ناشتایی باید از 8-12 ساعت قبل از نمونه‌گیری، به جز
- آب و داروهای‌تان، چیز دیگری نخورید.
- روش پانل: اگر کراتینین در پانل آزمایش شود؛ شاید از شما بخواهند؛ ناشتا باشید.
در یک کلام؛ آزمایش کراتینین خون ناشتا در خانه یا آزمایشگاه؟
برای انجام آزمایش خون کراتینین ناشتا، باید از 8-12 ساعت قبل نمونه‌گیری چیزی نخورید؛ در بالا توضیح دادیم که همیشه لازم نیست برای این آزمایش ناشتا باشید اما به هر‌حال اگر پزشک معالج از شما خواستند که نمونه خون را در حالت ناشتایی بدهید؛ باید ناشتا باشید. معمولا افراد ناتوان سخت‌شان است که وقتی گرسنه هستند تا آزمایشگاه بروند؛ بنابراین ممکن است، آزمایش خود را به موقع انجام ندهند و روند درمان خود را پشت گوش بیندازند. حالا فکر کنید، تکنسین آزمایشگاه، نمونه‌گیری در منزل را در زمان دلخواه شما انجام دهد؛ عالی نیست؟ برای رسیدن به این آسایش در مگا اپ سرویس آچاره درخواست دهید؛ زمانی مناسب را انتخاب کنید و منتظر آمدن مسئول آزمایشگاه باشید؛ کافی‌ست، آچاره را لمس کنید.
منبع: healthline – testing – metropolisindia
24 مرداد 1401
زمان تقریبی مطالعه 3 دقیقه 
