آیا زخم بستر کشنده است؟
حتما شنیدهاید که وقتی بیماری به مدت طولانی در حالت بستری بماند؛ دچار زخم بستر میشود. این زخم ناشی از رعایت نکردن بهداشت یا بیماریهای زمینهای نیست بلکه به دلیل فشار وزن بدن روی پوست و بافتهای پیوندی بدن، ایجاد میشود. اگر تا بهحال چنین زخمی را ندیدهاید؛ شاید بهتر باشد، اصلا عکس زخم بستر را جستجو نکنید؛ زیرا زخمی بسیار عمیق و گسترده است و اصلا صحنه خوشایندی ندارد. شدت این زخم آنقدر زیاد است که اگر بیماری با آن درگیر شود؛ این سوال برای خانواده او پیش میآید که آیا زخم بستر کشنده است یا خیر؟ در ادامه این صفحه مجله سلامت آچاره درباره شدت کشندگی زخم فشاری یا زخم بستری بیشتر توضیح دادهایم؛ لطفا همراه ما باشید.
فهرست مطالب
چرا میگویند زخم بستر کشنده است؟
زخم بستر وقتی ایجاد شود؛ پیشرفت خیلی سریعی دارد؛ از آنجا که بیمار در حالت سکون قرار دارد و تقریبا 24 ساعته سرجای خود استراحت میکند؛ زخم او در روند بهبودی قرار نمیگیرد. عقونت کمکم تمام بدن بیمار را میگیرد و ممکن است بیمار جان خودش را از دست بدهد.
مطلب پیشنهادی: عوارض فیزیوتراپی با برق چیه؟
امکان دارد بیمار در اثر درمان نشدن زخم بستر بمیرد؟
در صورتیکه اطرافیان و پرستار بیمار، در خصوص درمان زخم بستر او، دقت و سرعت عمل کافی را به خرج ندهند؛ ممکن است زخم بدن بیمار روز به روز بدتر شود؛ به این ترتیب گسترش عفونت در بدن، سبب شکست سیستم ایمنی بیمار و مرگ او شود.
چه میشود که بیمار زخم بستر میگیرد؟
هنگامیکه بیمار به مدت طولانی در جای خود بیتحرک بماند؛ فشار زیادی بر پوست و بافتهای پیوندی بدن او ایجاد میشود؛ بنابراین جریان خون در این ناحیه قطع شده و زخم بستر شکل میگیرد.
مطلب پیشنهادی: نگهداری بیمار کما در منزل، چه اصولی دارد؟
مهمترین عامل ایجاد زخم بستر چیه؟
اگر بیمار بتواند حرکت کند، راه برود، پهلو به پهلو شود؛ زخم بستر نمیگیرد اما استراحت مطلق و شبانهروزی بیمار، معمولا او را در خطر زخم بستر قرار میدهد.
علائم کشنده زخم بستر چیست؟
هنگامیکه بیمار به مدت طولانی بخوابد و فشار وزن او به پوستاش وارد شود؛ عفونتی بسیار شدید در بدن او ایجاد میشود. فشار ناشی از وزن بدن، پوست را از هم باز میکند و وقتی که پوست از هم باز شود؛ عفونت میکند. این عفونت سبب عارضه سپسیس میشود. سپسیس یا مسمومیت خون حالتی است که بدن به صورت کشنده با عفونتی که در خود دارد؛ مبارزه میکند. این عفونت که معمولا باکتریایی است؛ ابتدا سبب درد، اختلال عملکرد اندامها، قطع عضو و درنهایت مرگ میشود.
مطلب پیشنهادی: عفونت ناشی از سوند ادراری چطوریه؟
علائم کشنده زخم بستر در چه کسانی شایعتر است؟
اگر از ایجاد زخم بستر پیشگیری نکنید و بیمار استراحت مطلق را به طور منظم جابهجا نکنید؛ زخم بستر در او خیلی جدی پیشرفت میکند.
ایجاد زخم بستر در کدام قسمتهای بدن خطرناکتر است؟
زخم بستر در هر جای بدن ممکن است ایجاد شود اما به دلیل وضعیت بدن بیمار در حالت استراحت مطلق، معمولا در این نواحی ایجاد میشود:
- دنبالچه
- باسن
- پشت
- شانهها
- کمر
- پشت گردن
- پشت گوش
- پشت ران
- پاشنه پا
- پشت ساق پا
- پشت مچ پا
اگرچه در دوران استراحت مطلق، ممکن است مناطق نام برده بیشتر در خطر زخم بستر باشند اما زخمهای عمیق، گسترده و فشرده بیشتر در ناحیه پشت و باسن ایجاد میشوند.
مطلب پیشنهادی: ویژگیهای یک پرستار خوب چیست؟
احتمال کشندگی زخم بستر در کدام بیماران بیشتر است؟
حوادث و بیماریهای مختلفی میتوانند، طول مدت استراحت مطلق بیمار را افزایش دهند؛
- سالمندان
- بیماران سو تغذیه
- بیمارانی کم وزن و خیلی لاغر
- بیمارانی که قدرت ارادی خود را از دست دادهاند.
- افراد سیگاری
- بیماران اعتیاد
- افراد دیابتی
- بیماران زوال عقل
بنابراین اگر بیمار شما این عوامل خطر را دارد؛ حتما برای پیشگیری از خطر کشندگی زخم بستر، درمان و مراقبت از او را جدی بگیرید.
از کجا بفهمیم بیمار دارد دچار زخم بستر میشود؟
زخم بستر یک شبه ایجاد نمیشود؛ ایجاد آن 4 مرحله دارد؛ هرچه ایجاد زخم بستر را در مراحل ابتداییتر متوجه شوید؛ جلوگیری از پیشرفت آن، راجتتر است. این 4 مرحله عبارتند از:
- قرمز شدن پوست پشت بیمار: اگر به این ناحیه دست بزنید؛ گرمتر از سایر بخشهای بدن است. همچنین ممکن است بیمار در این ناحیه، سوزش یا خارش داشته باشد.
- ایجاد پوسته یا تاول: بعد از چند روز تا چند هفته ناحیهای که قبلا قرمز شده بوده؛ به تدریج پوسته، پوسته شده یا تاول میزند.
- از هم باز شدن پوست و جراحت: کمکم بعد از طی دو مرحله قبل، لایههای بیرونی پوست از بین میروند و اگر بیمار را برگردانید؛ میتوانید بافت چربی او را مشاهده کنید.
- درد و آسیب عضلانی: در مرحاع پیشرفته زخم به لایههای عمقیتر بدن نفوذ و به عضله سرایت میکند. بیمار درد زیادی دارد و به تدریج عضلات خود را از دست میدهد.
آیا زخم بستر قطعا باعث مرگ میشود؟
اگر زخم بستر را بهموقع درمان نکنید و در مراحل پیشرفت آن هیچ رسیدگی یا دقتی به آن نداشته باشید؛ بیمار شما در خطر مرگ قرار میگیرد. با اینحال مراقبت از بیمار و دقت به وضعیت جسمی و پوست او، از زخم بستر و پیشرفت آن جلوگیری میکند.
مطلب پیشنهادی: برای آزمایش خون چند ساعت باید ناشتا بود؟
چطور از ایجاد زخم بستر کشنده پیشگیری کنیم؟
در صورتیکه بیمار شما باید، استراحت مطلق داشته باشد؛ باید در مراقبت از او حوصله بیشتری به خرج دهید یا اگر خودتان وقت، انرژی یا دلیل کافی برای نگهداری از بیمار ندارید؛ برایش پرستار در منزل بگیرید.
- جابهجایی: به طور منظم بیمار را در بسترش، جابهجا کنید. تقریبا هر 15-20 دقیقه یکبار.
- بهداشت: پوست بیمار را تمیز و خشک نگاه دارید.
- ماساژ: بیمار را ماساژ دهید تا فشار از روی قسمتهایی که پیشتر وزن بدن روی آن بوده؛ برداشته شود.
- لوسیون: پوست بدن بیمار را لوسیون بزنید که خشکی و زبری آن در کوچکترین اصطکاک با ملحفه، سبب پارگی آن نشود.
- بررسی روزانه: هر روز به طور دقیق تمام قسمتهای پوست بدن بیمار را بررسی کنید؛ بگردید که قرمزی یا پوستگی روی آن نباشد.
اگر بیمار زخم بستر گرفت، چه کار کنیم نمیرد؟
همینکه بیماری زخم بستر گرفت؛ واهمه نگیرید! قرار نیست هر کس که دچار زخم بستر شد، جان خود را از دست بدهد؛ مگر اینکه بیمار مدتها به حال خود رها شده باشد و زخم در مرحله خطرناک خود باشد. همانطور که پیشتر اشاره کردیم با داشتن چشم تیزبین روی پوست بدن بیمار، میتوان هر گوه قرمزیی، پوسته شدن یا جراحت را سریع یافت و درمان زخم بستر را شروع کرد.
زخم بستر را چطور مهار کنیم؟
به محض اینکه اولین علائم زخم بستر را دیدید؛ این اقدامات را انجام دهید:
- بیمار را از حالتی که در آن بستری است جابهجا کنید.
- تمام اشیایی که روی بدن او وزنی ایجاد کردهاند را بردارید.
- پوست بیمار را تمیز کنید.
- اگر علائم مرحله 3-4 زخم بستری را دیدید؛ فورا با پزشک تماس بگیرید.
زخم بستر چطور بیمار را میکشد؟
هنگامی که عفونت از ناحیه زخم پشت یا پهلوی بیمار، گسترش یابد؛ کمکم سرتاسر بدن را فرا میگیرد؛ بیمار کمکم قدرت عملکرد اندامهای حیاتی خود را از دست میدهد و برای ادامه حیات دچار مشکل میشود.
مراقبت حرفهای از زخم بستر بیمار در خانه
اگر بیمار شما در بیمارستان بستری است اما نگراناید که به دلیل نبود نظارت کافی، در بیمارستان زخم بستر بگیرد؛ میتوانید او را به خانه منتقل کنید و با گرفتن یک پرستار تمام وقت مراقب باشید که زخم بستر نگیرد. پرستار باید دقت کند که:
- بدن بیمار عفونت نکند.
- زخم بیمار چرک نکند.
- اگر بیمار زخمی دارد؛ متورم نشود.
- بیمار درد نداشته باشد.
- تب نکند.
- در صورت بروز التهابو عفونت، از پزشک بخواهد برای او آنتیبیوتیک تجویز کند.
به دنبال زخم بستر کدام اندامها از کار میافتند؟
اگر مدت بستری بیمار آنقدر زیاد باشد که زخم بستر به صورت کشنده در بدن او پیشرفت کنند؛ به تدریج قدرت دفع ادرار و مدفوع خود را از دست میدهد.
مطلب پیشنهادی: سوند چیست؟
رفع خطر کشندگی زخم بستر در خانه
در این صفحه مجله سلامت آچاره تمام جوانب خطر کشندگی زخم بستر را بررسی کردیم؛ همانطور که متوجه شدید، سهلانگاری در رسیدگی به زخم بستر میتواند، جان عزیزتان را بگیرد. با این اوصاف اگر میخواهید بیمارتان دوره استراحت مطلقاش را با سلامتی بگذارند؛ بهتر است یک پرستار تمام وقت در منزل داشته باشید تا به جز کنترل علائم حیاتی؛ دقت به تغذیه و مصرف داروی بیمار؛ مراقب باشد که زخم بستر نگیرد.