سرم دکستروز برای چیست؟ کودکان، بیماران دیابت و فشار خون بزنند؟

حتما برای‌تان پیش آمده که ضعف کنید و بی‌حال شوید و دیگران بخواهند به شما یک لیوان آب‌قند بدهند. حالا تصور کنید که در شرکت‌های داروسازی یک محلول خوب برای این هدف تولید کرده باشند. سرم Dextrose همین محلول است؛ یک محلول درمانی مناسب برای آنهایی که قند خون‌شان افتاده است. البته این محلول فقط برای آنها که ضعف می‌کنند، نیست. به طور کلی می‌دانید که سرم دکستروز برای چیست؟ بسیاری از کسانی که دیابت یا فشار خون دارند؛ حتی کودکانی که دچار برخی بیماری‌ها می‌شوند؛ از این سرم باید بزنند. اگر دوست دارید با کاربردهای این سرم بیشتر آشنا شوید که وقتی در درمانگاه، برای‌تان تجویز شد؛ هاج و واج نگاه نکنید تا پایان این صفحه همراه آچاره سلامت باشید.

فهرست مطالب

چرا پزشکان سرم دسکتروز را تجویز می‌کنند؟

هنگامی‌که بیماری آب زیادی از دست داده باشد و نتواند مایعات کافی بنوشد؛ برای او سرم دکستروز تجویز می‌شود. وقتی که بدن آب از دست می‌دهد؛ همراه آن قند زیادی هم از بدن می‌رود؛ بنابراین برای تامین این آب و قند از دست رفته باید از محلولی جایگزین کمک بگیرد. پزشکان سرم دکستروز را برای تامین آب و قند از دست رفته بدن تجویز می‌کنند. در مواقعی که فردی نمی‌تواند به دلیل مشکلات روده‌ای قند، اسید آمینه و چربی را به خوبی جذب کند؛ پزشک برای او سرم دکستروز تجویز می‌کند.

محلول داخل سرم دکستروز چیست؟

در سرم دکستروز محلول استریلی از نوعی کربوهیدرات به نام دکستروز وجود دارد که می‌تواند غلظت‌های مختلفی داشته باشد. این سرم که باید داخل ورید بیماز تزریق شود؛ مایعات و قند از رفته بدن را خیلی سریع جبران می‌کند.

انواع سرم دکستروز چیست؟

سرم دکاستروز محلولی از قند دکستروز در آب و استریل است. دکستروز که از ذرت به دست می‌آید؛ می‌تواند به خوبی در آب حل شود؛ در شرکت‌های دارویی، سرم دکستروز را در غلظت‌های مختلف تولید می‌کنند تا پزشکان بتوانند براساس نیاز بیمار، دوز مناسبی را برای او تجویز کنند. انواع غلظت‌های سرم دکستروز عبارتند از: 5 درصد؛ 9 درصد، 25 درصد و 33/3 درصد.

سرم دکستروز 5 % برای چیست؟

در میان انواع سرم دکستروز غلظت 5 درصد آن تجویز زیادی دارد. به گزارش پایگاه drugs سرم دکستروز 5 درصد برای بیمارانی که هیپوگلیسمی یا افت قند خون ناشی از شوک انسولین دارند یا بیمارانی که به دلیل بیماری، آب زیادی از دست داده‌اند؛ تجویز شود. همچنین اگر بیمار جراحی داشته باشد و نتواند قبل یا بعد از جراحی، غذا بخورد برای او سرم دکستروز 5 درصد، تجویز می‌شود. یکی دیگر از کاربردهای مهم سرم دکستروز 5 درصد، رقیق کردن داروهایی است که تزریق وریدی دارند. به این ترتیب بیمار به دنبال تزریق این داروهای قوی دچار ضعف جسمانی نمی‌شود.

عوارض سرم دکستروز 5 درصد

هنگامی‌که قرار است برای شما سرم دکستروز 5 درصد، تجویز شود؛ باید در صورت ابتلا به هر بیماری داخلی یا زمینه‌ای، پزشک خود را مطلع کنید؛ مثلا حساسیت به قند دکستروز یا هر ماده غذایی دیگری که دکستروز دارد. دیابت، مشکلات تنفسی، عدم تعادل الکترولیت، بیماری کلیوی یا کبدی، آلرژی به غذا یا داروهای دیگر، همچنین اگر باید مرتب خون تزریق کنید.

نحوه تزریق سرم دکستروز

برای تزریق سرم دکستروز از سوزن‌های مخصوص سرم استفاده می‌شود؛ این سرم تزریق وریدی دارد و باید تکنسین بتواند رگ‌گیری درستی را انجام دهد. هنگام تزریق سرم دکستروز نباید محل تزریق درد بگیرد؛ همچنین کبودی محل تزریق سرم خیلی عادی نیست؛ کبودی‌های معمول تزریق سرم ظرف 1-2 روز از بین می‌روند.

مطلب پیشنهادی: درمان کبودی جای آزمایش خون چگونه است؟

تزریق سرم دکستروز فاسد ممنوع

سرم دکستروز یک محلول قندی شفاف و بی‌رنگ است؛ بنابراین اگر بعد از خرید سرم یا در مدت نگهداری از آن در منزل، متوجه شدید که سرم تغییر رنگ داده است یا محفظه آن نشتی دارد؛ حتما آن را دور بیاندازید و تزریق نکنید.

مدت زمان اثر بخشی سرم دکستروز چقدر است؟

به گزارش  uspharmacist مدت زمان اثربخشی سرم دکستروز برای بیماران متفاوت است؛ این تفاوت زمانی، به سن، جنس، نمایه توده بدنی و بیماری‌های احتمالی بیمار بستگی دارد؛ با این‌حال به طور مشخص اثردهی سرم دکستروز برای بیشتر بیماران، حدود 15 دقیقه است. همچنین غلظت سرم دکستروز تجویزی هم برای زمان اثر بخشی آن موثر است. به طوری‌که سرم‌های با غلظت بالا، خیلی سریع‌تر قند بیمار را به محدوده نرمال باز می‌گردانند.

سرم دکستروز برای بیماران دیابتی

اگر بیمار دیابتی به دلیل ابتلا به یک بیماری دیگر به بیمارستان برود؛ ممکن است لازم باشد؛ قند خون او بالا بیاید. در شرایط مشابه برای بیشتر بیماران سرم دکستروز تجویز می‌شود اما برای بیماران دیابتی معمولا به راحتی این سرم را تجویز نمی‌کنند؛ اگر هم پزشک بخواهد این سرم را به بیمارش بدهد؛ با برخی داروهای کنترل‌کننده قند خون، آن را ترکیب می‌کند؛ بنابراین به هیچ عنوان سرخود به بیمار دیابتی، سرم دکستروز ندهید.

سرم دکستروز برای هیپوگلایسمی بیماران دیابتی

بنا به اطلاعات پایگاه drugs، هنگامی‌که بیمار دیابتی با اثر ناگهانی انسولین، دچار شوک انسولینی و افت شدید قند خون شود؛ پزشکان به او سرم دکستروز تجویز می‌کنند تا فرد مجبور نباشد یک وعده غذایی خیلی شیرین را بخورد تا قند خونش بالا بیاید.

سرم دکستروز برای بیماران فشار خون

از آنجا که بالا رفتن فشار خون در بیمارانی که دچار این بیماری هستند با عوامل مختلفی، تحریک می‌شود؛ بسیاری از بیمارانی که فشار خون بالا دارند؛ نگران‌اند که بدانند؛ تزریق سرم دکستروز برای آنها خطری ایجاد نمی‌کند؟ در پاسخ باید بگونیم به طور کلی هنوز تحقیقی خطر افزایش فشار خون را بعد از تزریق سرم دکستروز در بیماران مبتلا به فشار خون بالا، تایید نکرده است اما به گزارش پایگاه علمی ncbi سرم دکستروز فشار خون بیمارانی که دچار چاقی شدید هستند، را می‌تواند بالا ببرد. بنابراین برای دریافت سرم دکستروز حتما به توصیه‌های پزشک خود توجه کنید.

سرم دکستروز برای کودکان

هنگامی‌که کودک شما آب و قند زیادی از دست داده باشد؛ ممکن است پزشک برای تامین آب و قند از دست رفته بدن اوف سرم دکستروز تجویز کند.

عوارض سرم دکستروز برای کودکان

از آنجا که سیستم ایمنی بدن کودکان با بسیاری از عوامل محرک، هنوز به خوبی آشنا نشده است؛ ممکن است با تزریق این سرم، واکنش نشان دهد. به جز این مشکل تزریق سرم دکستروز برای کودکان مشکل دیگری ایجاد نمی‌کند.

کدام کودکان به سرم دکستروز آلرژی می‌دهند؟

به عنوان پدر و مادر کودک، اگر قبلا دیده‌اید که فرزندتان به انواع مواد رنگی، نگهدارنده‌های غذایی یا برخی حیوانات خانگی حساسیت داده است؛ احتمال دارد که به سرم دکستروز هم حساسیت بدهد. هنگامی که پزشک سرم دکستروز را تجویز می‌کند؛ حتما دقت می‌کند که فرزند شما به آن حساسیت نداشته باشد؛ در صورت نیاز یک تست حساسیت پشت دست کودک، انجام می‌دهد؛ بعد برای او سرم دکستروز را تجویز می‌کند.

فواید تزریق سرم دکستروز برای سالمندان

سالمندان هم مانند هر شخص دیگری ممکن است دچار افت قند شوند؛ بنابراین در برخی شرایط خاص که پزشک به بالین سالمند ضعیف یا بیمار می‌آید؛ ممکنم است برای او سرم دکستروز تجویز کند. از این سرم واهمه‌ای نداشته باشید؛ در آن ماده خطرناکی برای سالمندان وجود ندارد.

عوارض سرم دکستروز برای سالمندان چیست؟

هنگامی‌که سرم دکستروز برای سالمندان تزریق می‌شود؛ تکنسین تزریقات باید بداند که رگ‌های سالمندان خیلی ظریف و حساس شده‌اند؛ بنابراین باید برای تزریق سرم سالمندان از یک تکنسین با تجربه تزریقات کمک بگیرید تا بعدا رگ سالمند آسیب نبیند؛ محل تزریق کبود نشود یا سالمند بعد از تزریق سرم درد نکشد. اگر چنین شخصی را در نزدیکی محل زندگی خود نمی‌شناسید؛ می‌توانید در مگا اپ سرویس آچاره درخواست تزریقات در منزل بدهید؛ تیم پرستاری آچاره، یک تکنسین باتجربه را برای تزریق سرم سالمند به خانه شما می‌فرستند.

تنظیم دوز سرم دکستروز برای سالمندان

از دیگر عوارض سرم دکستروز برای برخی سالمند مشکل قند بالای برخی از این افراد سالخورده است؛ از آنجا که بسیاری از سالمندان دچار بیماری‌های کبدی، کلیوی و دیابت هستند؛ ممکن است با تزریق سرم دکستروز، بدون تجویز پزشک، قندشان به شدت بالا رود. پزشکان در صورتی‌که قند سالمند افت کند؛ می‌دانند بر اساس وضعیت جسمی سالمند و داروهایی که مصرف می‌کند؛ چه درصدی از سرم دکستروز را به او بدهند.

تزریق سرم دکستروز برای کدام بیماران ممنوع است؟

اگرچه سرم دکستروز یک سرم قندی ساده است اما می‌تواند برای برخی بیماران، خطراتی هم داشته باشد؛ بنابراین اگر بیماری به خصوصی دارید؛ حتما قبل از تجویز سرم دکستروز با پزشک، در میان بگذارید؛ بیماری‌هایی از قبیل:

• دیابت
• هایپرگلیسمی (قند خون بالا)
• هیپوکالمی (سطح کم پتاسیم خون)
• ادم محیطی (تورم بازوها، پاها یا ساق پا)
• ادم ریوی (مایع در ریه‌ها)
• حساسیت به ذرت

عوارض احتمالی سرم دکستروز Dextrose چیست؟

سرم دکستروز یک محلول قندی استریل برای تزریق وریدی است. این محلول خطر و عارضه عمده‌ای ندارد اما در برخی تحقیقات، گزارش‌هایی از این عوارض آمده است:

• تاری دید
• تغییر رنگ پوست
• سرفه کردن
• سرگیجه
• ضربان قلب تند یا آهسته
• تب
• سردرد
• درد، قرمزی، رنگ پریدگی پوست یا عفونت در محل تزریق
• درد در قفسه سینه، کشاله ران یا پاها، به ویژه ساق پا
• تنفس سریع و پی در پی
• سردردهای شدید با شروع ناگهانی و بی‌دلیل
• تنگی نفس
• از دست دادن ناگهانی هماهنگی و تعادل بدن
• شروع ناگهانی گفتار نامفهوم
• تغییرات ناگهانی بینایی
• افزایش وزن

در برخی بیماران احتمال دارد که یک یا چند مورد از این عوارض بعد از تزریق سرم دکستروز، ایجاد شود؛ بنابراین اگر دچار این عوارض شدید؛ فورا با پزشک تماس بگیرید تا وضعیت شما را بررسی کند.

تداخلات دارویی با سرم دکستروز

از آنجا که بیشتر داروها و محلول‌ها در بدن می‌توانند با هم وارد واکنش شوند؛ توصیه می‌کنیم همیشه همراه خود، فهرست داروهای مصرفی خود را داشته باشید؛ پزشکان و پرستاران با دیدن این فهرست متوجه می‌شوند که سرم دکستروز برای شما مناسب است یا خیر. خصوصا اگر به دلیل حادثه‌یا بی‌هوش باشید و خودتان نتوانید درباره داروهای مصرفی‌تان توضیح دهید.

سوالات متداول FAQ

حالاکه درباره سرم دکستروز اطلاعات کلی را متوجه شدید؛ شاید راجع به تجویز و تزریق این سرم سوال‌های بیشتری داشته باشید که در ادامه به آنها می‌پردازیم.

سوال: خودمان می‌توانیم سرم دکستروز را بزنیم؟

جواب: خیر؛ برای تزریق سرم دکستروز باید حتما پزشک آن را برای‌تان تجویز کرده باشد. در صورتی‌که سر خود سرم دکستروز بزنید؛ ممکن است دچار عوارضی شوید که در بالا توضیح دادیم.

سوال: آیا در دوران شیردهی می‌توانیم سرم دکستروز بزنیم؟

جواب: بله؛ تزریق سرم دکستروز در دوران بارداری مجاز است؛ با این حال گروهی از متخصصان موافق با تزریق این سرم برای زنان باردار نیستند. درباره خطرات احتمالی آن هم نگران نباشید؛ هنوز هیچ تحقیقی، مشکلی را در رابطه با خطرات سرم دکستروز در بارداری، به اثبات نرسانده است. با این‌حال، اگر برای‌تان مهم است که تمام جزئیات دوران بارداری‌تان تحت نظر باشد؛ می‌توانید قبل از تزریق این سرم، از پزشک متخصص زنان معالج‌تان تکلیف‌خواهی کنید یا خیلی فوری از پزشکان آچاره کمک بگیرید.

سوال: آیا بعد از تزریق سرم دکستروز می‌توانم رانندگی کنم؟

جواب: بله. سرم دکستروز سبب سرگیجه یا واکنش خاصی در بدن نمی‌شود؛ بنابراین اگر بعد از تزریق سرم خودتان باید رانندگی کنید و به خانه بروید؛ اصولا این کار بی‌خطر است؛ مگر این‌که در سرم دکستروز دارویی هم اضافه شده باشد که عوارض گیج‌کنندگی داشته باشد؛ در این صورت رانندگی بعد از تزریق سرم برای شما مجاز نیست.

سوال: چند دوز سرم دکستروز نیاز دارم؟

جواب: پاسخ این سوال به وضعیت جسمی شما بستگی دارد؛ اگر قند خون شما با درصد مشخصی دکستروز بالا بیاید؛ شاید یک دوز کافی باشد اما اگر جراحی کرده‌اید یا دچار بیماری خاصی هستید؛ شاید لازم باشد چندین بار در طول چند روز پیاپی، به این سرم نیاز داشته باشید.

سوال: سرم دکستروز را کجا باید نگهداری کنم؟

جواب: اگر پزشک برای شما یا بیمارتان چند دوز سرم دکستروز تجویز کرده است؛ غلظت سرم هرچه هست، 3-5-25 یا 33/3 درصد، باید سرم دکستروز را در جای خشک و خنک و دور از تابش نور آفتاب قرار دهید. نور خورشید می‌تواند ساختار شیمیایی قندها را تغییر دهد.

مطلب پیشنهادی: سرم زرد رنگ برای چیست؟ درمان یا تقویتی

سوال: اگر یکی از دوزهای سرم دکستروز را فراموش کردم بزنم، دفعه بعدی 2 سرم را با هم تزریق کنم؟

جواب: برای تزریق سرم دکستروز باید حتما به توصیه‌های پزشکتان توجه کنید و مراقب باشید که دوزها را فراموش نکنید تا زودتر بهبود یابید. اگر دوزی از این سرم را فراموش کردید؛ لازم نیست دفعه بعد 2 سرم را با هم بزنید؛ روند تزریق را مطابق دستور پزشک ادامه دهید.

برای پیش‌گیری از فراموشی تزریق دارو، می‌توانید نسخه خود را به کارشناسان پرستاری آچاره بدهید تا برای شما برنامه تزریقات منظم روزانه را تنظیم کنند. 

در یک کلام؛ سرم دکستروز برای چی تجویز می‌شود؟

سرم دکستروز محلولی قندی، از قندی به نام دکستروز است که در شرایط افت قند خون برای بیماران تجویز می‌شود. اگرچه مصرف شربت قند خوراکی خانگی هم می‌تواند قند خون را بالا ببرد اما این سرم، به دلیل انتشار مستقیم به جریان خون، می‌تواند خیلی فوری، قند خون را افزایش دهد. در صورتی‌که این سرم دکستروز برای‌تان تجویز شده است و می‌خواهید درباره فواید و خطرات آن برای خودتان بیشتر بدانید؛ می‌توانید از پزشکان آچاره کمک بگیرید. به علاوه تزریق سرم و تمام شدن محتویات محفظه آن معمولا 1 ساعت طول می‌کشد؛ بنابراین بسیاری از افراد برای تزریق این سرم در درمانگاه، تنبلی می‌کنند. در چنین شرایطی می‌توانید در مگا اپ سرویس آچاره درخواست تزریق سرم در محل بدهید؛ دیگر لازم نیست برای 1 ساعت تزریق سرم، در این ترافیک سنگین تا درمانگاه بروید؛ چه سر کار باشید؛ چه در خانه خودتان؛ تکنسین تزریقات نزد شما می‌‌آید؛ سرم را تزریق می‌کند و شما در آسایش، با مشکل افت قند خون‌تان مقابله می‌کنید؛ به همین راحتی درمان هر مشکلی در دست خودتان است؛ کافی‌ست آچاره را لمس کنید. 

منبع: mayoclinic  – healthline – lybrate